Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

ПрадмоваСкарачэнні

раскіда́ць, -аю, -аеш, -ае; -аны; зак.

1. што. Кі́даючы, размясціць у розных месцах па паверхні або пакласці ў беспарадку.

Р. сена.

2. перан., каго-што. Прымусіць разысціся, раз’ехацца ў розных напрамках; размясціць у розных месцах.

Жыццё раскідала сяброў па свеце.

3. што. Разбурыць, разваліць.

Р. старую хату.

4. што. Дарэмна патраціць.

Куды грошы раскідаў — не ведаю.

5. што. Праараць уроскідку.

Р. дзве паласы.

|| незак. раскіда́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е і раскі́дваць, -аю, -аеш, -ае.

|| наз. раскіда́нне, -я, н., раскі́дванне, -я, н. і ро́скід, -у, М -дзе, м. (да 1 знач.).

раскіда́ць гл. раскідаць.

раскі́двальнік, -а, мн. -і, -аў, м.

1. Той, хто займаецца раскідваннем чаго-н.

Р. сена.

2. Прыстасаванне для раскідвання чаго-н.

Механічны р. угнаенняў.

раскі́двацца, -аюся, -аешся, -аецца; незак.

1. гл. раскідацца.

2. Дарэмна траціць, не імкнуцца ўтрымаць што-н. пры сабе; раскідацца.

Р. грашыма.

раскі́дваць гл. раскідаць.

раскі́дзісты, -ая, -ае.

1. 3 шырока раскінутымі галінамі.

Р. дуб.

2. Раскінуты, размешчаны на вялікай прасторы.

Раскідзістая вёска.

|| наз. раскі́дзістасць, -і, ж.

раскі́длівы, -ая, -ае (разм.).

Неашчадны, неэканомны.

Р. гаспадар.

|| наз. раскі́длівасць, -і, ж.

раскідны́, -а́я, -о́е.

1. Такі, які можна раскінуць, раскласці; раскладны.

Раскідное крэсла.

2. Прызначаны для раскідання чаго-н. (спец.).

Раскідная сеялка.

3. Які робіцца шляхам раскідання, рассейвання.

Раскідное ўнясенне ўгнаенняў.

раскілза́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е; -а́ны; зак., каго.

Вызваліць ад укладзеных у рот цугляў.

Р. каня.

|| незак. раскі́лзваць, -аю, -аеш, -ае.

раскі́нуць, -ну, -неш, -не; -кінь; -нуты; зак., што.

1. Шырока развесці, распасцерці ў розныя бакі.

Р. рукі.

2. Разаслаць, разгарнуць на паверхні чаго-н.

Р. дыван на канапе.

3. Знайшоўшы месца, паставіць, размясціць што-н.

Р. палаткі.

4. Раскідаць, рассыпаць па чым-н. што-н.

Р. сена.