Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

ПрадмоваСкарачэнні

раскарчава́ць, -чу́ю, -чу́еш, -чу́е; -чу́й; -чава́ны іо́ваны; зак., што.

Расчысціць ад пнёў, хмызняку.

Р. паляну ў лесе.

|| незак. раскарчо́ўваць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

|| наз. раскарчо́ўванне, -я, н. іраскарчо́ўка, -і, ДМо́ўцы, ж.

раскасма́ціць гл. касмаціць.

раскату́рхацца, -аюся, -аешся, -аецца; зак. (разм.).

1. Абудзіцца ад сну.

Кастусь доўга не мог р. ад сну.

2. перан. Выйсці са стану пасіўнасці, разварушыцца.

Нарэшце дзеці раскатурхаліся.

|| незак. раскату́рхвацца, -аюся, -аешся, -аецца.

раскату́рхаць, -аю, -аеш, -ае; -аны; зак., каго-што (разм.).

1. Нямоцна штурхаючы, трасучы, абудзіць ад сну, прымусіць прачнуцца.

Р. соннага.

2. перан. Вывесці са стану пасіўнасці, разварушыць.

Р. гледачоў.

|| незак. раскату́рхваць, -аю, -аеш, -ае.

раска́цісты, -ая, -ае.

Гулкі, моцны, з раскатамі.

Р. гром.

|| наз. раска́цістасць, -і, ж.

раскаці́цца, 1 і 2 ас. не ўжыв., -ко́ціцца; зак.

1. Пакаціцца ў розныя бакі.

Мячы раскаціліся па падлозе.

2. Пакаціўшыся, разгарнуцца, раскруціцца.

Дыван раскаціўся на ўсю хату.

3. Прагучаць моцна, раскаціста.

Рэха раскацілася ў гарах.

|| незак. раско́чвацца, -аецца.

раскача́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е; -а́ны; зак., каго-што.

Зрабіць тонкім, качаючы чым-н. па паверхні.

Р. цеста.

|| незак. раска́чваць, -аю, -аеш, -ае.

|| наз. раска́чванне, -я, н.

раскашава́цца, -шу́юся, -шу́ешся, -шу́ецца; -шу́йся; незак. (разм.).

1. Жыць у раскошы, мець усяго ў дастатку.

2. і (рэдка) зак. Жыць (пачаць жыць) або размяшчацца (размясціцца) дзе-н. вельмі свабодна, на вялікай плошчы.

Раскашуецца адна ў такой вялікай кватэры.

3. перан. Буйна расці на прыволлі.

Раскашуецца пад плотам крапіва.

раска́шляцца, -яюся, -яешся, -яецца; зак.

Пачаць моцна і доўга кашляць.

Хворы раскашляўся.

раскашне́ць, -е́ю, -е́еш, -е́е; незак. (разм.).

Станавіцца раскошным, раскашнейшым.

|| зак. параскашне́ць, -е́ю, -е́еш, -е́е.

Пасля перастаноўкі мэблі ў пакоі параскашнела (безас.).