Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

ПрадмоваСкарачэнні

нара́да, -ы, ДМ -дзе, мн. -ы, -ра́д, ж.

1. Афіцыйнае пасяджэнне для абмеркавання якіх-н. спецыяльных пытанняў.

Вытворчая н.

2. Сумеснае абмеркаванне якога-н. пытання.

Сямейная н.

нарадаво́лец, -льца, мн. -льцы, -льцаў, м. (гіст.).

Член тайнай палітычнай арганізацыі «Народная воля».

|| прым. нарадаво́льскі, -ая, -ае.

нарадазна́ўства, -а, н.

Сістэма навук, якія вывучаюць культуру і быт народаў; этнаграфія.

|| прым. нарадазна́ўчы, -ая, -ае.

нараджэ́нне, -я, н.

1. гл. нарадзіць, нарадзіцца.

2. Дзень, дата, калі хто-н. нарадзіўся, а таксама святкаванне гэтага дня.

Запрасіць на дзень нараджэння.

нарадзі́цца, -раджу́ся, -ро́дзішся, -ро́дзіцца; зак.

1. З’явіцца на свет (пра чалавека, жывёл).

Нарадзіўся сын.

Н. ў вёсцы.

2. (1 і 2 ас. не ўжыв.), перан. З’явіцца; узнікнуць, пачацца.

Нарадзілася ідэя.

Нарадзіцца ў сарочцы — быць удачлівым, шчаслівым ва ўсім.

|| незак. нараджа́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца; наз. нараджэ́нне, -я, н.

нарадзі́ць, -раджу́, -ро́дзіш, -ро́дзіць; -ро́джаны; зак.

1. каго (што). Даць жыццё каму-н., пусціць на свет.

Н. сына.

2. (1 і 2 ас. не ўжыв.), перан., што. Даць пачатак чаму-н., стварыць што-н., быць прычынай з’яўлення чаго-н.

Крыўда нарадзіла злосць.

У чым маці нарадзіла (разм.) — зусім голы.

|| незак. нараджа́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

|| наз. нараджэ́нне, -я, н.

нара́дчык, -а, мн. -і, -аў, м.

Работнік, які выпісвае нарады на якую-н. работу.

|| ж. нара́дчыца, -ы, мн. -ы, -чыц.

нараза́ць гл. нарэзаць.

наразны́, -а́я, -о́е.

1. гл. нарэзаць.

2. Які мае на сабе нарэзы, нарэзку.

Н. канал ствала.

нара́іць, -а́ю, -а́іш, -а́іць; -а́й; зак.

1. каго-што. Параіць, парэкамендаваць для якой-н. мэты.

Н. добрага печніка.

2. з інф., каму і без дап. Даць параду зрабіць што-н.