Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

ПрадмоваСкарачэнні

напытлява́ць, -лю́ю, -лю́еш, -лю́е; -лю́й; -лява́ны; зак., чаго.

Дробна змалоць і прасеяць нейкую колькасць мукі.

Н. мукі на пірагі.

напы́шлівы, -ая, -ае.

1. Празмерна важны, ганарысты (пра чалавека).

Н. выгляд.

2. Занадта ўрачысты, прыўзнята квяцісты.

Н. стыль.

|| наз. напы́шлівасць, -і, ж.

напэ́ўна, прысл.

1. Беспамылкова, з разлікам, без рызыкі.

Дзейнічаць н.

2. у знач. пабочн. сл. Мабыць, хутчэй за ўсё.

Н., тут адпачывалі турысты.

напэ́цкацца гл. пэцкацца.

напэ́цкаць, -аю, -аеш, -ае; -аны; зак. (разм.).

1. Нарабіць бруду, запэцкаць што-н.

Н. на стале.

2. перан. Зрабіць дрэнна, нядбайна.

Н. у сшытку.

|| незак. напэ́цкваць, -аю, -аеш, -ае.

напява́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е; незак.

1. гл. напець.

2. што і без дап. Ціха, напаўголасу пець.

Н. песню.

напярэ́дадні, прысл. і прыназ.

1. прысл. Непасрэдна перад якім-н. днём, перад якой-н. падзеяй.

Н. выпаў першы снег.

2. чаго, прыназ. з Р. Перад чым-н.

Сустрэцца н.

Новага года.

Н. выбараў.

напярэ́ймы, прысл. і прыназ. (разм.).

1. прысл. 3 мэтай перахапіць каго-, што-н., рухаючыся яму насустрач; наперарэз.

Бегчы н.

2. прыназ. з Д. Ужыв. для ўказання на асобу або прадмет, якім імкнуцца зайсці наперад, каб перахапіць іх.

Бегчы н. ўцекачу.

напя́цца, -пну́ся, -пне́шся, -пне́цца; -пнёмся, -пняце́ся, -пну́цца; -пя́ўся, -пя́лася; -пні́ся; зак.

1. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Стаць тугім, нацягнуцца.

Трос напяўся.

Мускулы напяліся.

2. Сабраўшы ўсе фізічныя сілы, напружыцца.

|| незак. напіна́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца.

напя́ць, -пну́, -пне́ш, -пне́; -пнём, -пняце́, -пну́ць; напя́ў, -пя́ла; -пні́; -пя́ты; зак., што.

1. Нацягнуўшы, зрабіць тугім або туга замацаваць.

Н. лейцы.

Н. струны на скрыпцы.

2. Надзець што-н., нацягнуць (разм.).

Н. боты.

|| незак. напіна́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

|| наз. напіна́нне, -я, н. (да 1 знач.).