Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

ПрадмоваСкарачэнні

на́пуск, -у, м.

1. гл. напусціць.

2. Частка адзення, якая свабодна звісае, выступае над чым-н.

Кофтачка з напускам.

3. Спуск сабак на звера ў час палявання (спец.).

напускны́, -а́я, -о́е.

Ненатуральны, штучны; няшчыры.

Напускная весялосць.

Напускная строгасць.

напусці́ць, -пушчу́, -пу́сціш, -пу́сціць; зак.

1. каго-чаго. Даць доступ куды-н. вялікай колькасці каго-, чаго-н.

Н. людзей у залу.

Н. вады ў ванну.

Н. холаду ў хату.

2. што і чаго на каго (што). Надаць сабе, сваім паводзінам нейкі выгляд, характар (разм.).

Н. на сябе строгасць.

3. каго-што на каго-што. Накіраваць для нападу (разм.).

Н. сабак на звера.

4. што. У народных павер’ях: з дапамогай нейкай вышэйшай сілы наслаць на каго што-н.

Н. чары, хваробу.

5. што і чаго. Дадаць, павялічыць у памеры пры раскроі.

Н. на швы.

|| незак. напуска́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

|| наз. на́пуск, -у, м. (да 1—3 і 5 знач.).

напу́хлы, -ая, -ае (разм.).

Які напух, стаў успухлым.

Напухлая рука.

|| наз. напу́хласць, -і, ж.

напу́хнуць, -ну, -неш, -не; напу́х, -хла; -ні́; зак.

Стаць ненармальна пухлым, успухнуць.

Напух нос.

|| незак. напуха́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

напха́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца; зак. (разм.).

1. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Сабрацца, стоўпіцца ўнутры чаго-н.; набіцца.

Напхалася людзей у хату.

2. Наесціся (груб.).

Н. бульбы.

напха́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е; -а́ны; зак.

1. што і чаго. Напоўніць, запіхваючы ўнутр чаго-н.

Н. мяшок саломай.

2. перан. каго. Сабраць у адным месцы, запоўніўшы яго да адказу (разм.).

Н. людзей у машыну.

3. перан., што. З’есці многа чаго-н. (груб.).

Н. жывот бульбай.

|| незак. напіха́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е і напі́хваць, -аю, -аеш, -ае.

напылі́ць гл. пыліць.

напы́рскаць, -аю, -аеш, -ае; -аны; зак.

1. што і чаго. Пакрыць пырскамі паверхню чаго-н.

Н. вады на падлогу.

2. каго-што. Надушыць чым-н. пахучым.

Н. духамі.

|| незак. напы́рскваць, -аю, -аеш, -ае.

напыта́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е; -а́ны; зак., каго-што.

Распытваючы, знайсці патрэбную рэч, патрэбнага чалавека.

Н. добрую карову ў суседняй вёсцы.

|| незак. напы́тваць, -аю, -аеш, -ае.