Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

ПрадмоваСкарачэнні

раскле́іцца, -кле́юся, -кле́ішся, -кле́іцца; зак.

1. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Разысціся ў месцах склейкі.

Канверт расклеіўся.

2. (1 і 2 ас. не ўжыв.), перан. Разладзіцца, расстроіцца (разм.).

Вяселле расклеілася.

3. перан. Занемагчы, стаць вялым, слабым, заняпасці духам (разм.).

Бабуля занемагла, зусім расклеілася на старасці год.

|| незак. раскле́йвацца, -аюся, -аешся, -аецца.

раскле́іць, -кле́ю, -кле́іш, -кле́іць; -кле́ены; зак., што.

1. Разняць склееныя часткі чаго-н.

Р. канверт.

2. Наклеіць у многіх месцах.

Р. афішы.

|| незак. раскле́йваць, -аю, -аеш, -ае.

|| наз. раскле́йванне, -я, н. і раскле́йка, -і, ДМ -йцы, ж.

расклёшыць, -шу, -шыш, -шыць; -шаны; зак., што.

Расшырыць унізе пры кройцы.

Р. спадніцу.

|| незак. расклёшваць, -аю, -аеш, -ае.

расклінава́цца, 1 і 2 ас. не ўжыв.. -ну́ецца; зак.

Расшчапіцца ад увагнанага кліна.

|| незак. раскліно́ўвацца, -аецца.

расклінава́ць, -ну́ю, -ну́еш, -ну́е: -ну́й; -нава́ны; зак., што.

1. Забіўшы клін. расшчапіць.

2. Выцягнуць, вырваць з чаго-н. забіты клін.

|| незак. раскліно́ўваць, -аю, -аеш, -ае.

расклява́ць, -клюю́, -клюе́ш, -клюе́: -клюём, -клюяце́, -клюю́ць; -клю́й; -клява́ны; зак., што.

1. Клюючы, з’есці ўсё.

Куры расклявалі зерне.

2. Клюючы, пашкодзіць што-н. або пашырыць пашкоджанне ў чым-н.

Груганнё расклявала рану.

|| незак. расклёўваць, -аю, -аеш, -ае.

раскляпа́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е; -а́ны: зак., што.

1. Разняць на часткі што-н. скляпанае.

Р. канструкцыю.

2. Распляскаць, расплюшчыць чым-н. цяжкім, цвёрдым.

Р. заклёпку.

|| незак. расклёпваць, -аю. -аеш, -ае.

|| наз. расклёпванне, -я, н. і расклёпка, -і, ДМ -пцы, ж.; прым. расклёпачны, -ая, -ае (да 1 знач.).

раско́л¹, -у, м.

1. гл. раскалоць.

2. Месца, па якім што-н. расколата або раскалолася; трэшчына.

3. перан. Раздзяленне каго-, чаго-н. на групы, часткі, абумоўленае наяўнасцю рознагалоссяў.

Р. у грамадстве.

4. Рэлігійна-грамадскі рух у Расіі, які ўзнік у сярэдзіне 17 ст., быў накіраваны супраць афіцыйнай царквы і закончыўся ўтварэннем стараверства.

раско́л², -а, мн. -ы, -аў, м. (разм.).

Хуліган, задзіра.

Трэба супакоіць гэтага раскола.

раско́лванне гл. раскалоць.