Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

ПрадмоваСкарачэнні

касцяне́ць, -е́ю, -е́еш, -е́е; незак.

1. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Ператварацца ў косць, станавіцца косцю.

Рогі ў цяляці касцянеюць.

2. перан. Станавіцца нерухомым, дзеравянець ад холаду.

Ногі пачынаюць к. ад холаду.

|| зак. закасцяне́ць, -е́ю, -е́еш, -е́е і акасцяне́ць, -е́ю, -е́еш, -е́е.

касцяні́цы, -ні́ц, адз.і́ца, -ы, ж.

Лясная травяністая ягадная расліна сямейства ружакветных, а таксама ярка-чырвоныя кіслыя ягады гэтай расліны.

|| прым. касцяні́чны, -ая, -ае.

касця́нкі, -нак, адз. -нка, -і, ДМ -нцы, ж. (разм.).

Тое, што і касцяніцы.

|| прым. касця́начны, -ая, -ае і касця́нкавы, -ая, -ае.

касцяны́, -а́я, -о́е.

1. гл. косць.

2. Здабыты, прыгатаваны з касцей жывёлы.

К. клей.

Касцяная мука.

касы́, -а́я, -о́е і ко́сы, -ая, -ае.

1. Размешчаны, накіраваны пад вуглом да гарызантальнай паверхні, не адвесны.

К. прамень.

К. почырк.

2. Скрыўлены, несіметрычны.

Касая рама.

Касыя дзверы.

3. Касавокі.

Касая дзяўчына.

4. Размешчаны не пасярэдзіне, а збоку.

К. каўнер.

Касая засцежка.

5. перан. Недружалюбны, падазроны (пра позірк, погляд).

Касыя позіркі.

Коса (прысл.) глядзець на каго-н.

Касы вугал — вугал, які большы або меншы за прамы.

Касы парус (спец.) — трохвугольны парус.

Касы сажань у плячах (разм.) — шыракаплечы, магутнага складу (пра чалавека).

касы́нка, -і, ДМ -нцы, мн. -і, -нак, ж.

Хусцінка трохвугольнай формы, якую носяць на галаве або шыі.

|| памянш. касы́начка, -і, ДМ -чцы, мн. -і, -чак, ж.

|| прым. касы́начны, -ая, -ае.

кася́к¹, -а́, мн. -і́, -о́ў, м.

Тое, што і вушак.

|| прым. кася́чны, -ая, -ае.

кася́к², -а́, мн. -і́, -о́ў, м.

Чарада птушак, рыб.

К. журавоў.

|| прым. кася́чны, -ая, -ае і касяко́вы, -ая, -ае.

коса... (а таксама каса...).

Першая састаўная частка складаных слоў са знач. касы (косы) (у 1 знач.), напр.: косаабрэзаны, косапрыцэльны.