Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (2002, правапіс да 2008 г.)

Скарачэнні

сумежнік, , м.

Прадпрыемства, звязанае з іншым у вырабе тавараў.

  • Заводы-сумежнікі.

сумежны, .

Які знаходзіцца непасрэдна побач; суседні.

  • С. ўчастак бульбы.
  • Сумежныя галіны навукі (цесна звязаныя).

|| наз. сумежнасць, .

сумесны, .

Які ажыццяўляецца разам; агульны.

  • Сумесная апрацоўка зямлі.
  • Сумесна (прысл.) абмеркаваць план.

|| наз. сумеснасць, .

сумесь, , ж.

  1. Спалучэнне чаго-н. рознага, разнароднага.

    • С. араматаў.
    • С. розных гатункаў вішні.
  2. Мешаніна розных рэчываў, прадметаў.

    • С. пяску і гліны.

|| прым. сумесевы, .

  • Сумесевая пража.

сумецца, ; зак.

Збянтэжыцца; разгубіцца.

  • С. ад нечаканасці.

сумёт, , м.

Намеценая ветрам гурба снегу.

сумка, , ж.

  1. Асобай формы невялікі выраб са скуры, тканіны і пад. для нашэння чаго-н.

    • Прадуктовая с.
    • С. для гародніны.
  2. У некаторых жывёл: поласць, складка скуры на жываце мацеры, дзе даношваецца і развіваецца дзіцяня.

    • С. кенгуру.
  3. У анатоміі: орган, які мае выгляд полага мяшэчка са злучальнай тканкі (спец.).

    • Сардэчная с.

|| памянш. сумачка, .

|| прым. сумачны, .

сумленне, , н.

Пачуццё маральнай адказнасці за свае паводзіны, учынкі перад навакольнымі людзьмі, грамадствам.

  • С. ў яго крыштальна чыстае.
  • Са спакойным сумленнем рабіць што-н. (будучы ўпэўненым у правільнасці сваіх учынкаў, дзеянняў).
  • Як с. падказвае (як трэба).
  • С. загаварыла (стала сорамна).

сумленны, .

  1. Які валодае высокімі маральнымі якасцямі, пачуццём адказнасці перад іншымі.

  2. Бездакорны ва ўсіх адносінах чалавек.

    • С. грамадзянін.
    • С. працаўнік.

|| наз. сумленнасць, .

сумненне, , н.

  1. Няўпэўненасць у праўдзівасці чаго-н., адсутнасць веры ў каго-, што-н.

    • Няма сумнення, што ўраджай будзе добры.
  2. Замінка, непаразуменне, што ўзнікае ў працэсе вырашэння якога-н. пытання.

    • Узнікае с. наконт тэрміну завяршэння будаўніцтва.