Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (2002, правапіс да 2008 г.)

Скарачэнні

уставіць, ; зак.

  1. Паставіць, змясціць у сярэдзіну чаго-н.

    • У. шыбу ў раму.
    • У. зубы (штучныя).
    • У. слова ў размову (перан.).
  2. Заняць, укрыць паверхню.

    • У. стол ядой.
  3. перан. Нерухома ўтаропіць на каго-, што-н. (вочы, позірк).

    • У. позірк у прастору.

|| незак. устаўляць, .

|| наз. устаўка, і устаўлянне, .

усталявацца, ; зак.

  1. Надзейна ўстанавіцца, умацавацца, зрабіцца ўстойлівым, наступіць.

    • Улада ўсталявалася.
    • Зіма ўсталявалася.
    • Усталявалася цішыня.
  2. Асесці, уладкавацца дзе-н.

    • Ён усталяваўся на новым месцы.
  3. Наладзіцца, замацавацца, стаць звычаем, традыцыяй.

    • Паміж імі ўсталяваліся добрыя адносіны.
    • У нас ужо ўсталявалася такая традыцыя.

|| незак. усталёўвацца, .

|| наз. усталяванне, .

усталяваць, ; зак.

  1. Паставіўшы, змясціўшы куды-н., устанавіць належным чынам.

    • У. станок.
  2. Зрабіць устойлівым, надзейным; прывесці ў пэўны парадак.

    • У. уладу.
    • У. жыццё.

|| незак. усталёўваць, .

|| наз. усталёўванне, .

|| наз. усталяванне, .

устанавіцца, ; зак.

Умацавацца, наладзіцца.

  • У горадзе ўстанавіўся парадак.
  • Устанавілася пагода.

|| незак. устанаўлівацца, і устанаўляцца, .

|| наз. устанаўленне, .

устанавіць, ; зак.

  1. Паставіць належным чынам.

    • У. генератар.
    • У. прыцэл.
  2. Вызначыць, назначыць, зацвердзіць, увесці ў дзеянне.

    • У. дзяжурства.
    • У. дні адпачынку.
    • У. нормы выпрацоўкі.
  3. Наладзіць, ажыццявіць.

    • У. сувязь з кім-н.
  4. Выявіць, вызначыць; давесці, адкрыць.

    • У., што чалавек не вінаваты.
    • У. ісціну.

|| незак. устанаўліваць, і устанаўляць, .

|| наз. устаноўка, і устанаўленне, .

установа, , ж.

Арганізацыя, якая кіруе пэўнай галіной работы, занятая адпаведнай дзейнасцю.

  • Дзяржаўныя ўстановы.
  • Навуковая ў.
  • Дзіцячыя ўстановы (дзіцячыя яслі, сады, бальніцы і пад.).

  • Навучальная ўстанова — агульная назва школ, тэхнікумаў і пад.

устаноўка, , ж.

  1. гл. устанавіць.

  2. Устаноўлены дзе-н. механізм, прыстасаванне.

    • Буравая ў.
  3. Мэтавая накіраванасць, арыенціроўка на што-н.

    • У. на высокую якасць прадукцыі.
    • Творчая ў. пісьменніка.
  4. Накіроўваючае ўказанне, дырэктыва.

    • У. цэнтральных органаў.
    • Даць, атрымаць устаноўку.

|| прым. установачны, .

устаноўчы, (афіц.).

Які мае сваёй мэтай заснаванне, арганізацыю чаго-н.

  • У. сход.

устаноўшчык, , м.

Работнік па ўстаноўцы, мантажы чаго-н.

  • У. машын.

|| ж. устаноўшчыца, .

устараніцца, ; зак.

Ухіліцца ад удзелу ў чым-н.

  • У. ад спраў.

|| незак. устараняцца, .