Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

ПрадмоваСкарачэнні

ры́цар, -а, мн. -ы, -аў, м.

1. У сярэдневяковай Еўропе: феадал, які належаў да ваенна-землеўладальніцкага саслоўя, а таксама цяжкаўзброены воін, які знаходзіўся ў васальнай залежнасці ад свайго сюзерэна.

Р. журботнага вобраза (пра Дон-Кіхота, героя рамана Сервантэса). Р. без страху і дакору (перан.: пра смелага, ва ўсім бездакорнага чалавека; высок.). Р. плашча і кінжала (перан.: тайны грабежнік і забойца; кніжн.).

2. перан. Самаадданы, высакародны чалавек (высок.).

Р. рэвалюцыі.

|| прым. ры́царскі, -ая, -ае.

Рыцарскія даспехі.

Р. ўчынак.

ры́царства, -а, н.

1. зб. У феадальнай Еўропе: прывілеяванае ваенна-землеўладальніцкае саслоўе, рыцары (у 1 знач.).

2. Самаадданасць, высакародства (кніжн.).

Праявіць р.

ры́цца, ры́юся, ры́ешся, ры́ецца; незак.

1. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Капацца ў чым-н. рыхлым, сыпкім (пра жывёл).

На пожні рыліся свінні.

2. перан. Перабіраць, перакладваць што-н. (звычайна шукаючы што-н.).

Р. ў шуфлядзе.

рыцы́на, -ы, ж.

Алей, які здабываецца з насення клешчавіны і ўжываецца як слабіцельнае.

|| прым. рыцы́навы, -ая, -ае.

рыць, ры́ю, ры́еш, ры́е; ры́ты; незак., што.

1. Капаць, раскопваць рыхлае, сыпкае (лычом, рылам); капаючы, даставаць з зямлі, вырываць.

Свіння рые пожню.

Дзік рые бульбу.

2. Вымаючы зямлю, рабіць паглыбленне (пра жывёл).

Барсук рые нару.

|| зак. вы́рыць, -рыю, -рыеш, -рые; -рыты.

В. нару.

|| наз. рыццё, -я́, н.