Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

ПрадмоваСкарачэнні

рыс, -у, м.

Злак з белым прадаўгаватым зернем, якое скарыстоўваецца ў ежу, а таксама яго зерне.

Плантацыі рысу.

Піражкі з рысам.

|| прым. ры́савы, -ая, -ае.

Р. суп.

ры́са, -ы, мн. -ы, рыс, ж.

1. Вузкая паласа, лінія.

Правесці рысу.

Падвесці рысу пад чым-н. (таксама перан.: падвесці вынік, скончыць з якой-н. справай).

2. Лінія (існуючая ці ўяўная), якая раздзяляе што-н., рубеж.

Р. пад’ёму вады.

3. Уласцівасць, адметная адзнака, якасць.

Рысы характару.

Рысы новага чалавека.

4. мн. Тое, што і рысы твару.

Дарагія рысы.

Рысы твару — абрысы, аблічча твару.

Прыгожыя рысы твару.

У агульных рысах — без падрабязнасцей.

|| памянш. ры́ска, -і, ДМы́сцы, мн. -і, -сак, ж.

рыса...

Першая састаўная частка складаных слоў са знач.: які мае адносіны да рысу, да яго вырошчвання і апрацоўкі, напр.: рысаапрацоўчы, рысаачышчальны, рысаўборачны.

рысава́льшчык, -а, мн. -і, -аў, м.

Той, хто займаецца рысаваннем, хто робіць малюнкі для чаго-н.

Добры р., горшы гравёр.

|| ж. рысава́льшчыца, -ы, мн. -ы, -чыц.

рысава́цца, -су́юся, -су́ешся, -су́ецца; -су́йся; незак.

1. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Віднецца, паўставаць ва ўяўленні.

У далечыні рысуюцца абрысы гор.

Знаёмы вобраз рысаваўся ва ўяўленні (перан.).

2. Старацца паказаць сябе з выгаднага боку, выклікаць чым-н. інтарэс да сябе.

Р. перад людзьмі.

|| наз. рысо́ўка, -і, ДМ -ўцы, ж. (да 2 знач.).

рысава́ць, -су́ю, -су́еш, -су́е; -су́й; -сава́ны; зак., каго-што.

1. Перадаваць прадметы на плоскасці ад рукі пры дапамозе графічных сродкаў (звычайна контурамі, рыскамі і пад.).

Р. з натуры.

Р. партрэт.

2. перан. Мысленна падаваць у якіх-н. вобразах, формах.

Уяўленне рысуе будучыню.

|| зак. нарысава́ць, -су́ю, -су́еш, -су́е; -су́й; -сава́ны.

|| наз. рысава́нне, -я, н. (да 1 знач.).

|| прым. рысава́льны, -ая, -ае (да 1 знач.).

Рысавальная папера.

рысаво́д, -а, М -дзе, мн. -ы, -аў, м.

Спецыяліст па рысаводстве.

рысаво́дства, -а, н.

Развядзенне рысу як галіна сельскай гаспадаркі.

|| прым. рысаво́дчы, -ая, -ае.

ры́савы гл. рыс.

рыса́к, -а́, мн. -і́, -о́ў, м.

Пародзісты, рысісты конь.

Памчаць на рысаку.

Арлоўскія рысакі.

|| прым. рыса́чы, -ая, -ае.