Verbum

бу́да, -ы, ДМ -дзе, мн. -ы, буд, ж.

1. Крытая скурай або брызентам карэта, брычка, воз і пад.

2. Верх над карэтай, брычкай.

3. Шалаш, будан.

будава́цца, -ду́юся, -ду́ешся, -ду́ецца; -ду́йся; незак.

1. Ставіць сабе дом або іншы будынак.

2. (1 і 2 ас. звычайна не ўжыв.). Узводзіцца, знаходзіцца ў стане будаўніцтва.

Будуецца жывёлагадоўчы комплекс.

|| зак. пабудава́цца, -ду́юся, -ду́ешся, -ду́ецца; -ду́йся.

будава́ць, буду́ю, буду́еш, буду́е; буду́й; будава́ны; незак., што.

1. Узводзіць якое-н. збудаванне.

Б. дамы.

2. Майстраваць, выпускаць машыны і пад.

Б. камбайны.

3. перан. Ствараць, арганізоўваць.

Б. новае жыццё.

4. Намячаць, ствараць у думках планы, здагадкі і пад.

Б. планы.

5. Асноўваць, базіраваць на чым-н.

Б. сваё выступленне на канкрэтных прыкладах.

6. Выражаць, фармуляваць.

Правільна б. сказ.

7. Вычэрчваць якую-н. геаметрычную фігуру на аснове зададзеных памераў.

Б. трохвугольнік.

◊

Будаваць на пяску (неадабр.) — засноўваць на ненадзейных звестках.

Будаваць паветраныя палацы (іран.) — мроіць, планаваць нерэальнае, захапляцца нязбытнымі марамі.

|| зак. вы́будаваць, -дую, -дуеш, -дуе; -дуй; -даваны (да 1—4 знач.), пабудава́ць, -ду́ю, -ду́еш, -ду́е; -ду́й; -дава́ны; наз. пабудо́ва, -ы, ж.

|| наз. будава́нне, -я, н. і будо́ўля, -і, ж. (да 1 знач.).

буда́н, -а́, мн. -ы́, -о́ў, м.

1. Шалаш з галін або саломы для часовага жылля.

2. Верх, пакрыццё павозкі (разм.).

|| прым. будано́вы, -ая, -ае.

будара́жыць, -жу, -жыш, -жыць; незак., каго-што.

Узрушваць, непакоіць, узбуджаць.

|| зак. узбудара́жыць, -жу, -жыш, -жыць; -жаны.

|| звар. будара́жыцца, -жуся, -жышся, -жыцца; зак. узбудара́жыцца, -жуся, -жышся, -жыцца.

будаўні́к, -а́, мн. -і́, -о́ў, м.

1. Той, хто будуе (у 1 знач.), працуе на будаўніцтве.

Брыгада будаўнікоў.

2. перан., чаго. Тварэц, стваральнік.

Будаўнікі новага грамадства.

|| прым. будаўні́цкі, -ая, -ае.

будаўні́цтва, -а, н.

1. Галіна навукі і тэхнікі, якая займаецца будоўляй і рэканструкцыяй дамоў, збудаванняў.

2. Узвядзенне будынка або якога-н. іншага збудавання.

Б. спартыўнага комплексу.

3. Будаўнічы аб’ект, а таксама месца, дзе вядзецца будоўля.

Наведаць б.

4. перан. Стварэнне, арганізацыя чаго-н.

Культурнае б.

будаўні́чы, -ая, -ае.

Які мае адносіны да будаўніцтва, да будоўлі, да працы будаўніка.

Будаўнічая прамысловасць.

Будаўнічая тэхніка.

Б. факультэт.

Будаўнічыя работы.

Б. атрад.

Будаўнічыя матэрыялы.

Будаўнічая пляцоўка.

бу́дачнік, -а, мн. -і, -аў, м. (гіст.).

Той, хто нясе каравульную службу ў будцы, жыве ў каравульнай чыгуначнай будцы.

бу́дзе, у знач. вык. (разм.).

Хопіць, даволі.

Паплакалі трохі і б.