Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

ПрадмоваСкарачэнні

бла́га, безас., у знач. вык.

1. Пра дрэнныя, неспрыяльныя абставіны.

Жывецца не б.

2. Пра цяжкі фізічны або душэўны стан каго-н.

Чалавеку зрабілася б.

благата́, -ы́, ДМ -гаце́, ж. (разм.).

1. гл. благі.

2. Благі, дрэнны чалавек.

Добраму чалавечку добра і ў запечку, а благаце — блага і на куце (прыказка).

благі́, -а́я, -о́е.

1. Які не мае станоўчых якасцей, не адпавядае патрабаванням.

Благія землі.

Б. чалавек.

2. Дрэнны ў маральных адносінах.

Б. ўчынак.

3. Худы, хваравіты на выгляд.

Б. з твару.

4. Непрыемны для іншых (пра манеры, характар і пад.).

Благія прывычкі.

Благія вочы — у народным павер’і: вока, позірк якога прыносіць няшчасце.

|| наз. благата́, -ы́, ДМ -гаце́, ж. (разм.).

блажэ́ць, -э́ю, -э́еш, -э́е; незак. (разм.).

Худзець, марнець.

Дзіця на вачах блажэе.

|| зак. паблажэ́ць, -э́ю, -э́еш, -э́е.

блака́да, -ы, ДМ -дзе, мн. -ы, блака́д, ж.

1. Акружэнне горада, крэпасці, войск праціўніка з мэтай адрэзаць ад навакольнага свету або знішчыць, а таксама ізаляцыя якой-н. дзяржавы.

Б.

Ленінграда.

Эканамічная б.

2. Выключэнне функцый якога-н. органа або сістэмы арганізма (спец.).

Навакаінавая б.

|| прым. блака́дны, -ая, -ае.

блакга́ўз, -а, мн. -ы, -аў, м.

Абарончае ўмацаванае збудаванне для вядзення кругавога кулямётнага або артылерыйскага агню.

|| прым. блакга́ўзны, -ая, -ае.

блакірава́ць, -ру́ю, -ру́еш, -ру́е; -ру́й; -рава́ны; зак. і незак.

1. каго-што. Арганізаваць (арганізоўваць) блакаду.

Б. партызан.

Б. дарогу.

2. што. Закрыць (закрываць) пуць паміж станцыямі, карыстаючыся блакіроўкай (у 2 знач.; спец.).

|| наз. блакірава́нне, -я, н. і блакіро́ўка, -і, ДМо́ўцы, ж. (да 2 знач.).

блакіро́ўка, -і, ДМо́ўцы, ж.

1. гл. блакіраваць.

2. мн. -і, -ро́вак. Сістэма сігнальных канструкцый для рэгулявання руху цягнікоў.

|| прым. блакіро́вачны, -ая, -ае.

блакі́т, -у, Мі́це, м.

1. Светла-сіні колер.

Б. азёр.

Б. вачэй.

2. Чыстае яснае неба.

Ні хмурынкі на блакіце.

блакітнаво́кі, -ая, -ае.

З блакітнымі вачамі.

Блакітнавокая дзяўчынка.