Verbum

без... (а таксама без’..., бес..., бяз..., бяз’..., бяс...), прыстаўка.

Служыць для ўтварэння:

1) прыметнікаў ад назоўнікаў са знач.: пазбаўлены чаго-н., які не мае чаго-н., напр.: беззямельны, безадходны, безазёрны;

2) назоўнікаў, якія азначаюць адсутнасць або недахоп чаго-н., напр.: беззямелле, бездарожжа, безадказнасць.

бягля́к, бегляка́, мн. беглякі́, бегляко́ў, м. (разм.).

Той, хто ўцякае, уцякач.

|| ж. бягля́чка, -і, ДМ -чцы, мн. -і, -чак.

бяго́м, прысл.

Хутка пераступаючы нагамі, у тэмпе бегу; не шагам.

Прыпусціцца б.

бяго́нія, -і, мн. -і, -ній, ж.

Дэкаратыўная трапічная і субтрапічная расліна сямейства бягоніевых з прыгожым пярэстым лісцем і дробнымі кветкамі.

|| прым. бяго́ніевы, -ая, -ае.

Б. адростак.

Сямейства бягоніевых (наз.).

бягу́н, бегуна́, мн. бегуны́, бегуно́ў, м.

Той, хто хутка бегае; спартсмен, які займаецца бегам (у 1 знач.).

Б. на кароткія дыстанцыі.

|| ж. бягу́ння, -і, мн. -і, -яў.

бягу́чы, -ая, -ае.

1. Які знаходзіцца ў руху.

Бягучая вада.

Шукай бягучага ваўка след.

2. Які зараз адбываецца, цяперашні, штодзённы.

Бягучыя справы.

Б. момант.

|| наз. бягу́часць, -і, ж.

бяда́, -ы́, ДМ -дзе́, мн. бе́ды і (з ліч. 2, 3, 4) бяды́, бед, ж.

1. Няшчасце, гора.

Дапамагчы ў бядзе.

Беды цярпець — каменнае сэрца мець (прыказка). Б. па бядзе як па нітачцы ідзе (прыказка).

2. Нястача, галеча.

У хаце — б.

3. у знач. вык. Дрэнна; непрыемна.

Б. мне з ім.

◊

Бяда вялікая (разм.) — не мае значэння, няважна.

Бядой латаны (разм.) — вельмі бедны.

Далей ад бяды (разм.) — пра нежаданне ўвязвацца ў непрыемную гісторыю.

Такой бяды; толькі (той) бяды (разм.) — не мае значэння.

бяда́к, бедака́, мн. бедакі́, бедако́ў, м. (разм.).

Бяздольны, няшчасны, гаротны чалавек.

|| ж. бяда́чка, -і, ДМ -чцы, мн. -і, -чак.

|| прым. бяда́цкі, -ая, -ае.

Год цяжкі, б.

бядне́ць, -е́ю, -е́еш, -е́е; незак.

1. Траціць сваё багацце, станавіцца бедняком (у 1 знач.).

2. Траціць што-н., спусташацца, мізарнець.

Рака бяднее на рыбу.

Фантазія бяднее (перан.).

|| зак. абядне́ць, -е́ю, -е́еш, -е́е і збядне́ць, -е́ю, -е́еш, -е́е.

бядно́та, -ы, ДМ -но́це, ж. (разм.).

1. Беднасць, галеча, убогасць.

2. зб. Бедныя людзі, жабракі.