Verbum

бег, бе́гу, м.

1. Хуткае перамяшчэнне, пры якім моцна адштурхоўваюцца нагамі ад зямлі.

Б. на месцы.

Марафонскі б. (від спартыўнага спаборніцтва).

2. перан. Наогул імклівае перамяшчэнне чаго-н.

Б. часу.

|| прым. бегавы́, -а́я, -о́е.

Бегавая дарожка.

бегані́на, -ы, ж. (разм.).

1. Безупынны рух бягом у розных напрамках.

Б. дзяцей.

2. перан. Заняткі, турботы, якія патрабуюць спешкі, хаджэння па розных месцах.

Сёння цэлы дзень займаўся беганінай.

бе́гаць, бе́гаю, бе́гаеш, бе́гае; незак.

1. Тое, што і бегчы (у 1 знач.), але абазначае дзеянне, якое адбываецца шматразова ці ў розных напрамках.

Мурашкі бегаюць.

2. Часта бываць у каго-н., хадзіць да каго-н.

Б. па хатах.

3. за кім. Заляцацца да каго-н. (разм.).

Б. за дзяўчынай.

4. Займацца бегам як спортам.

Б. хутчэй за ўсіх.

5. Хутка рухацца, мільгацець (аб прадметах, пальцах, вачах і пад.; разм.).

Вочы так і бегаюць, як у злодзея.

◊

Па завуголлі бегаць (разм., неадабр.) — пазбягаць працы.

Па нітачцы бегаць (разм., неадабр.) — быць паслухмяным, дысцыплінаваным.

|| наз. бе́ганне, -я, н. (да 1 і 4 знач.).

бегемо́т, -а, М -мо́це, мн. -ы, -аў, м.

Буйная парнакапытная млекакормячая жывёліна, якая жыве ў прэснаводных вадаёмах трапічнай Афрыкі.

|| прым. бегемо́тавы, -ая, -ае.

бе́глы, -ая, -ае.

1. Які ўратаваўся ўцёкамі (гіст.).

Б. селянін.

Прытуліць беглага (наз.).

2. Не вельмі ўважлівы, павярхоўны.

Б. позірк.

3. Хуткі, дастаткова свабодны.

Беглае чытанне.

○

Беглыя галосныя — галосныя гукі «о» і «е», якія чаргуюцца з нулём гуку пры форма- і словаўтварэнні.

|| наз. бе́гласць, -і, ж. (да 2 і 3 знач.).

бе́гчы, бягу́, бяжы́ш, бяжы́ць; бяжы́м, бежыце́, бягу́ць; бег, -гла; бяжы́; незак.

1. Хутка рухацца, перамяшчацца, рэзка адштурхоўваючыся ад зямлі нагамі.

Б. па вуліцы.

Б. трушком.

2. перан. Імкліва перамяшчацца ў якім-н. напрамку, несупынна цячы патокам.

Кроў бяжыць па жылах.

3. перан. Праходзіць, працякаць (пра час, жыццё).

Бягуць гады.

4. Ратавацца ўцёкамі.

Б. з палону.

5. Пашырацца, даносіцца, далятаць, распаўсюджвацца (пра чуткі, звесткі).

Добрая вестка ляжыць, а дрэнная па дарозе бяжыць (прыказка).

◊

Бегма (бягом) бегчы (разм.) — вельмі спяшацца; не ісці, а бегчы.

Бегчы без аглядкі (разм.) — вельмі хутка бегчы.

Бегчы (ісці) куды вочы глядзяць (разм.) — без пэўнага кірунку, не выбіраючы шляху.

бедава́ць, бяду́ю, бяду́еш, бяду́е; бяду́й; незак.

1. Цярпець душэўныя пакуты; выказваць перажыванні; клапаціцца аб кім-, чым-н.

Б. аб дзіцяці.

2. Жыць у нястачы; гараваць.

|| наз. бедава́нне, -я, н.

бедната́, -ы́, ДМ -наце́, ж.

1. Адсутнасць або недахоп сродкаў для існавання.

Б. не загана.

2. зб. Бедныя людзі, беднякі.

Вясковая б.

бе́дны, -ая, -ае.

1. Які не мае дастаткова матэрыяльных сродкаў; небагаты, незаможны.

Б. чалавек.

2. Аднастайны, мізэрны; які мае недахоп у чым-н.

Бедная расліннасць.

Б. слоўнікавы запас.

3. Нешчаслівы, які выклікае спачуванне да сябе.

Беднае дзіця.

4. Танны, просты.

Б. гардэроб.

Бедная вопратка.

|| наз. бе́днасць, -і, ж. (да 1, 2 і 4 знач.).

бе́дства, -а, мн. -ы, -аў, н.

Вялікае няшчасце з цяжкімі вынікамі.

Стыхійнае б.