стро́іць¹, стро́ю, стро́іш, стро́іць; строй; незак., што.
1. Наладжваць, рыхтаваць да чаго-н. (разм.).
С. касу.
С. цымбалы.
2. У думках планаваць, намячаць (планы і пад.).
С. праекты.
3. У спалучэнні з некаторымі назоўнікамі ўтварае спалучэнне са значэннем дзеяння ў залежнасці ад сэнсу назоўніка (разм.).
С. грымасы.
◊
Строіць вочкі — какетліва паглядаць на каго-н.
Строіць дурня з каго — выстаўляць каго-н. дурнем.
|| зак. састро́іць, -о́ю, -о́іш, -о́іць; -о́ены (да 1 і 3 знач.).
стро́іць², стро́ю, стро́іш, стро́іць; стро́ены; строй; незак., каго-што.
Ставіць у строй (у 1 знач.); шыхаваць, шыхтаваць.
|| зак. пастро́іць, -стро́ю, -стро́іш, -стро́іць; -стро́ены.
|| наз. пастрае́нне, -я, н.
стро́іць³, стро́ю, стро́іш, стро́іць; стро́й; стро́ены; зак. што.
Зрабіць трайным, злучыць па тры, у тры столкі.
С. ніткі.
|| незак. стро́йваць, -аю, -аеш, -ае.
|| наз. стро́йванне, -я, н.
строй¹, -ю, М страі́ і стро́і, мн. страі́, страёў і стро́і, -яў, м.
1. М страі́, мн. страі́, страёў. Шарэнга людзей, а таксама воінская часць, пастроеная радамі; шых, шыхт.
Ісці строем.
Аб’явіць загад перад строем.
2. М страі́, мн. страі́, страёў. Рад прадметаў, размешчаных у адну лінію.
С. бярозак ля дарогі.
3. М стро́і, мн. стро́і, -яў. Суадносіны тонаў па вышыні, якія ўтвараюць пэўную сістэму.
Мажорны, мінорны с.
4. М стро́і, мн. стро́і, -яў. У паэзіі: пабудова паэтычнага твора, яго эмацыянальная афарбоўка.
Асаблівасці паэтычнага строю песень.
◊
Выбыць са строю — стаць непрыгодным для выканання якіх-н. абавязкаў.
строй², -ю, м.
1. Комплекс адзення, характэрны для якога-н. рэгіёна.
Слуцкі с.
2. мн. стро́і, -яў. Уборы, убранне (разм.).
Дзявочыя строі.
стро́йванне гл. строіць³.
стро́йны, -ая, -ае.
1. Прыгожа і прапарцыянальна складзены, з прыгожай фігурай.
С. юнак.
С. стан.
2. Правільна і роўна размешчаны.
Стройныя рады прысад.
3. 3 правільнымі суадносінамі паміж часткамі; паслядоўны.
Стройнае гучанне аргана.
С. хор галасоў.
|| наз. стро́йнасць, -і, ж.
стро́кат, -у, М -каце, м.
Рэзкія кароткія і частыя, падобныя на трэск гукі.
С. конікаў у траве.
С. матора.
стро́ма¹, -ы, мн. -ы, стром, ж.
1. Круты схіл, абрыў.
2. Месца ў рацэ, дзе цячэнне асабліва імклівае.
С. ракі.