Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

ПрадмоваСкарачэнні

стан⁵, -у, м.

1. Становішча, у якім хто-н. знаходзіцца.

С. адукацыі.

С. рэчаў.

С. здароўя (фізічнае самаадчуванне).

2. Від, характар размяшчэння, узаемадзеяння і руху часцінак рэчыва.

Аморфны с.

станаві́цца гл. стаць.

станаві́ць, -наўлю́, -но́віш, -но́віць; незак., каго-што (разм.).

Тое, што і ставіць (у 1—5, 7, 8, 10, 15 і 16 знач.).

станаві́шча, -а, мн. -ы, -аў, н.

Месца часовага размяшчэння, стаянкі.

С. вандроўнікаў.

станавы́¹, -а́я, -о́е.

У выразе: станавы хрыбет чаго (кніжн.) — аснова чаго-н., нешта галоўнае, цэнтральнае ў якім-н. пытанні (першапачаткова — тое, што і пазваночнік).

станавы́² гл. стан².

станаўле́нне, -я, н.

Узнікненне, утварэнне чаго-н. у працэсе развіцця; набыццё пэўных прыкмет і форм.

С. народнай гаспадаркі.

С. характару.

станда́рт, -у, М -рце, мн. -ы, -аў, м.

1. Тыпавы ўзор, мадэль, якім павінна адпавядаць што-н. сваім памерам, формай, якасцю і пад.

Зацверджаны с. вырабаў.

2. перан. Тое, што не мае ў сабе нічога арыгінальнага, своеасаблівага, творчага.

Дзейнічаць па стандарце.

|| прым. станда́ртны, -ая, -ае (да 1 знач.).

станда́ртны, -ая, -ае.

1. гл. стандарт.

2. Які адпавядае стандарту (у 1 знач.).

Стандартныя катэджы.

3. перан. Які з’яўляецца стандартам (у 2 знач.), шаблонны, трафарэтны.

Стандартныя адказы.

|| наз. станда́ртнасць, -і, ж.

стандартызава́ць, -зу́ю, -зу́еш, -зу́е; -зу́й; -зава́ны; зак. і незак., што.

Правесці (праводзіць) стандартызацыю чаго-н., зрабіць (рабіць) стандартным.

С. выпуск дэталей.

|| наз. стандартызава́нне, -я, н.