Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

ПрадмоваСкарачэнні

разрабава́ць, -бу́ю, -бу́еш, -бу́е; -бу́й; -бава́ны; зак., што.

Разграбіць, расцягнуць, раскрасці.

Р. маёмасць.

разрабі́ць, -раблю́, -ро́біш, -ро́біць; -ро́блены; зак., што.

1. Апрацаваўшы, падрыхтаваць для выкарыстання, зрабіць прыгодным на што-н., для чаго-н.

Р. участак лесу.

2. Расшырыць шляхам апрацоўкі.

Р. дзірку.

|| незак. разрабля́ць, -я́ю, -я́еш, -я́е і разро́бліваць, -аю, -аеш, -ае.

разрагата́цца, -гачу́ся, -го́чашся, -го́чацца; -гачы́ся; зак. (разм.).

Пачаць моцна і доўга рагатаць, смяяцца.

разра́д¹, -у, М -дзе, мн. -ы, -аў, м.

1. Група, катэгорыя асоб, прадметаў або з’яў, аб’яднаных агульнасцю якіх-н. прыкмет.

Р. раслін.

2. Ступень, афіцыйна зацверджаны ўзровень кваліфікацыі ў прафесіі, спорце.

Токар сёмага разраду.

3. У матэматыцы: месца, якое займае лічба пры пісьмовым абазначэнні ліку.

Лічба другога разраду.

|| прым. разра́дны, -ая, -ае.

разра́д² гл. разрадзіць, разрадзіцца¹.

разрадзі́цца¹, 1 і 2 ас. не ўжыв., -дзіцца; зак.

1. Стаць разраджаным (пра агнястрэльную зброю).

2. Страціць электрычны зарад.

Электрычная батарэя разрадзілася.

3. перан. Пра адносіны, абстаноўку: перастаць быць напружаным, стаць спакайнейшым.

Абстаноўка разрадзілася.

|| незак. разраджа́цца, -а́ецца.

|| наз. разра́д, -у, М -дзе, м.

разрадзі́цца², -раджу́ся, -ро́дзішся, -ро́дзіцца; зак. (разм.).

Нарадзіць дзіця.

разрадзі́ць, -раджу́, -ра́дзіш, -ра́дзіць; -ра́джаны; зак., што.

1. Выняць зарад (з агнястрэльнай зброі).

Р. гранату.

2. Пазбавіць электрычнага зараду.

Р. акумулятар.

3. перан. Ліквідаваць напружанасць, аслабіць сілу праяўлення чаго-н.

Р. атмасферу ў сям’і.

|| незак. разраджа́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

|| наз. разра́дка, -і, ДМ -дцы, мн. -і, -дак, ж. і разра́д, -у, М -дзе, м. (да 1 знач.).

|| прым. разра́дны, -ая, -ае.

разра́днік¹, а, мн. -і, -аў, м.

Аўтаматычнае прыстасаванне, якое засцерагае электрычныя ўстаноўкі ад перанапружання.

Іскравы р.

разра́днік², -а, мн. -і, -аў, м.

Спартсмен, які мае спартыўны разрад.

|| ж. разра́дніца, -ы, мн. -ы, -ніц.