Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

ПрадмоваСкарачэнні

разысці́ся, разыду́ся, разы́дзешся, разы́дзецца; разышо́ўся, -шла́ся, -ло́ся; разыдзі́ся; зак.

1. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Пайсці ў розныя бакі, розныя месцы.

Госці разышліся.

2. Ідучы насустрач, не сустрэцца; размінуцца.

Р. ў цемры.

3. з кім. Спыніць якія-н. сувязі, знаёмства з кім-н.; парваць адносіны.

Сябры разышліся.

4. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Раз’ехацца, рассунуцца ў бакі.

Р. па швах.

5. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Аказацца распраданым, раскупленым.

Усе выданні разышліся.

6. (1і² ас. не ўжыв.). Распаўсюдзіцца, расплыцца на паверхні чаго-н., у чым-н.

Пах разышоўся па пакоі.

7. Пашырыцца, стаць вядомым.

Чуткі разышліся.

8. (1 і 2 ас. не ўжыв.).

Паступова рассеяцца, знікнуць.

Дым разышоўся.

Хмары разышліся.

9. Прывыкнуць да хады; перастаць адчуваць стому ад хады.

10. Набыць большую скорасць у руху (разм.).

Няма дзе разысціся.

11. перан. Дайсці да крайняй ступені ў якіх-н. дзеяннях, у праяўленні чаго-н.; моцна ўзбудзіцца.

Дзеці разышліся, не суняць.

|| незак. разыхо́дзіцца, -джуся, -дзішся, -дзіцца.

|| наз. разыхо́джанне, -я, н. (да 1 і 3 знач.) і разыхо́д, -у, М -дзе (да 1 знач.).

разьба́, -ы́, ж.

1. гл. рэзаць.

2. Узор, малюнак, выразаны на цвёрдых матэрыялах.

Р. па дрэве.

Мастацкая р.

3. Вінтавая нарэзка.

|| прым. разьбя́рны, -ая, -ае і разьбо́вы, -ая, -ае (да 3 знач.).

Разьбярны інструмент.

Разьбовае кальцо.

разьблёны, -ая, -ае.

Тое, што і разны (у 2 знач.).

Разьблёныя ліштвы акон.

разьбя́ны, -ая, -ае.

Тое, што і разны (у 2 знач.).

Разьбяныя аканіцы.

разьбя́р, -а́, мн. -ы́, -о́ў, м.

1. Майстар па мастацкай разьбе (у 2 знач.).

2. Скульптар (уст.).

|| прым. разьбя́рскі, -ая, -ае.

Разьбярскае майстэрства.

разьбя́рства, -а, н.

Разьбярская справа.

разьбя́рыць, -ру, -рыш, -рыць; незак. (разм.).

Займацца мастацкай разьбой.

раз’ю́шыцца, -шуся, -шышся, -шыцца; зак.

Стаць раз’юшаным; разлютавацца.

Сабака раз’юшыўся, ашчэрыў зубы.

|| незак. раз’ю́швацца, -аюся, -аешся, -аецца.

раз’ю́шыць, -шу, -шыш, -шыць; -шаны; зак., каго (што).

Давесці да ярасці, шаленства.

Р. звера.

|| незак. раз’ю́шваць, -аю, -аеш, -ае.

разя́ва, -ы, ДМ -у, Т -ам, м.; ДМ -е, Т -ай (-аю), ж., мн. -ы, -зя́ў (разм., груб.).

Рассеяны, няўважлівы чалавек.