Verbum

спакава́ць гл. пакаваць.

спакайне́ць, -е́ю, -е́еш, -е́е; незак.

Рабіцца больш спакойным (спакойнай).

|| зак. паспакайне́ць, -е́ю, -е́еш, -е́е.

спакваля́, прысл. (разм.).

Павольна, паступова.

Ноч с. ахінала зямлю.

С. разабрацца ў паперах.

спаклада́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е; -а́ны; зак., што.

Тое, што і кастрыраваць.

С. жарабка.

спако́й, -ю, м.

1. Стан цішыні, адсутнасць трывогі, хваляванняў, шуму.

Хвораму дзіцяці патрэбен с.

Пакінуць каго-н. у спакоі (перастаць турбаваць).

2. Ураўнаважанасць, фізічнае і душэўнае заспакаенне.

Прыемны с. на душы.

Захоўваць с.

◊

Вечны спакой — смерць.

спако́йны, -ая, -ае.

1. Які знаходзіцца ў стане спакою, маларухомы або нерухомы.

Спакойная рака.

Сядзець спакойна (прысл.).

2. Які выражае спакой (у 2 знач.), без душэўных трывог, перажыванняў.

Спакойнае жыццё.

На сэрцы спакойна (прысл.).

3. Стрыманы, ураўнаважаны, ціхмяны, які нікога не раздражняе.

С. конь.

Спакойнага нораву чалавек.

4. Роўны ў сваім працяканні.

Спакойная хада.

Спакойная гутарка.

5. Не ваенны, мірны.

С. час.

6. Які нічым і нікім не парушаецца, адбываецца ў спакоі.

Спакойная старасць.

7. Прыемны для вока (пра святло, фарбы і пад.).

Спакойныя фарбы пейзажаў.

Спакойнае, мяккае святло.

|| наз. спако́йнасць, -і, ж.

спако́н,

У выразе: спакон веку (вякоў) — з даўніх часоў.

С. веку вядома.

спаконве́чны, -ая, -ае.

Тое, што і спрадвечны.

спаку́са, -ы, мн. -ы, -ку́с, ж.

1. Тое, што вельмі вабіць чалавека, спакушае, выклікае неадольнае жаданне, цягу да чаго-н.

Не паддавацца ніякім спакусам.

2. Схіленне да інтымнай блізкасці; прывабліванне.

Была яна не толькі чароўнай весялухай, але і зводніцай на спакусу.

|| прым. спаку́сны, -ая, -ае.

спакусі́цца, -кушу́ся, -ку́сішся, -ку́сіцца; зак.

1. на што, чым і без дап. Быць прывабленым чым-н. спакуслівым.

Нехта спакусіўся на мае цукеркі.

2. з інф. і без дап. Не ўстаяць перад якім-н. жаданнем, спакусай, схіліцца да якога-н. дзеяння, справы.

С. паехаць на мора.

|| незак. спакуша́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца.