Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

ПрадмоваСкарачэнні

разляйца́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е; -а́ны: зак., каго.

Вызваліць ад лейцаў.

Р. каня.

разля́пацца, -аюся, -аешся, -аецца: зак. (разм.).

1. Пачаць моцна і доўга ляпаць.

Р. на ўсю ваколіцу.

2. Распырскацца. раскідацца.

разля́паць, -аю, -аеш, -е; зак.

Раскідаць што-н. густое, ліпкае.

разляпі́ць, -ляплю́, -ле́піш, -ле́піць: -ле́плены; зак., што.

1. Раз’яднаць тое. што зляпілася.

Не р. лісты ў кнізе.

2. Наляпіць, прыляпіць у многіх месцах.

Р. афішы.

|| незак. разле́пліваць, -аю, -аеш, -ае і разляпля́ць, -я́ю, -я́еш, -я́е.

разлята́йка, -і, ДМ -йцы, мн. -і. -та́ек, ж.

Крылатка або наогул якое-н. верхняе адзенне са свабоднымі, без зашпілек поламі.

разлята́цца¹, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца; незак.

1. гл. разляцецца.

2. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Развявацца ў бакі ад павеваў ветру.

Валасы разляталіся ад ветру.

разлята́цца², -а́юся, -а́ешся, -а́ецца; зак. (разм.).

Пачаўшы лятаць, захапіцца лятаннем, палётамі; разлётацца.

Ластаўкі разляталіся.

Самалёты разляталіся.

разляце́цца, -лячу́ся, -ляці́шся, -ляці́цца; -ляці́мся, -леціце́ся, -ляця́цца; -ляці́ся; зак.

1. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Паляцець у розныя бакі.

Птушкі разляцеліся.

2. перан. Раз’ехацца ў розныя бакі, па розных месцах.

Дзеці выраслі і разляцеліся з роднага дому.

3. (1 і 2 ас. не ўжыв.), перан. Разбіцца, распасціся на часткі, кавалкі ад удару, узрыву.

Талерка разляцелася ўшчэнт.

4. (1 і 2 ас. не ўжыв.), перан. Знікнуць, аказацца нерэальным (разм.).

Усе мае мары разляцеліся.

5. У палёце або на бягу набраць вялікую хуткасць (разм.).

Ён так разляцеўся, што не дагнаць.

6. (1 і 2 ас. не ўжыв.), перан. Хутка распаўсюдзіцца, зрабіцца вядомым многім.

Па вёсцы хутка разляцеліся чуткі.

|| незак. разлята́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца.

|| наз. разлёт, -у, М -лёце, м. (да 1 знач.).

размагні́ціцца, -ні́чуся, -ні́цішся, -ні́ціцца; зак.

1. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Пазбавіцца магнітных уласцівасцей.

Сталь размагніцілася.

2. перан. Пра чалавека: пазбавіцца сабранасці, стаць бязвольным, бяздзейным (разм.).

|| незак. размагні́чвацца, -аюся, -аешся, -аецца.

размажджэ́рыць, -ру, -рыш, -рыць; -раны; зак., што (разм.).

Моцна ўдарыўшы, раздрабіць.

Р. галаву.

|| незак. размажджэ́рваць, -аю, -аеш, -ае.