Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

ПрадмоваСкарачэнні

разнаста́йны, -ая, -ае.

Неаднолькавы з іншым (іншымі) па якіх-н. прыкметах.

Разнастайныя людзі.

Разнастайныя ўражанні.

|| наз. разнаста́йнасць, -і, ж.

разнатра́ўе, -я, н.

1. Розныя травы, якія растуць разам.

2. Група кармавых травяністых раслін (акрамя злакавых, бабовых і асаковых; спец.).

|| прым. разнатра́ўны, -ая, -ае.

разначы́нец, -нца, мн. -нцы, -нцаў, м.

У Расіі ў 19 ст: прагрэсіўна настроены інтэлігент недваранскага паходжання.

|| прым. разначы́нны, -ая, -ае і разначы́нскі, -ая, -ае.

разнашэ́рсны, -ая, -ае.

1. 3 неаднолькавай шэрсцю.

Р. табун коней.

2. перан. Разнастайны па складзе (разм.).

|| наз. разнашэ́рснасць, -і, ж.

разнервава́цца, -нерву́юся, -нерву́ешся, -нерву́ецца; -нерву́йся; зак.

Пачаць вельмі нервавацца, прыйсці ва ўзбуджаны стан; расхвалявацца.

Моцна р.

разне́сці, -нясу́, -нясе́ш, -нясе́; -нясём, -несяце́, -нясу́ць; разнёс, -не́сла і -нясла́, -не́сла і -нясло́; разнясі́; -не́сены; зак.

1. каго-што. Несучы, даставіць у пэўнае месца.

Р. пісьмы.

2. Развеяць, рассеяць; разагнаць.

Вецер разнёс хмары.

3. што. Распаўсюдзіць сярод многіх.

Р. інфекцыю.

Р. чутку.

4. што. Размеркаваць, запісаўшы ў розных месцах.

Р. па графах.

5. што. Расцягнуць па частках, раскрасці (разм.).

Р. цэмент.

6. што. Разбурыць, разбіць, разламаць (разм.).

Бурай разнесла (безас.) хлеў.

7. каго-што. Падвергнуць рэзкай крытыцы (разм.).

Р. на сходзе.

8. безас., каго-што. Праўтварэнне апухласці начым-н. (разм.).

Шчаку разнесла.

|| незак. разно́сіць, -но́шу, -но́сіш, -но́сіць.

|| наз. разно́с, -у, м. (да 1—7 знач.), разно́ска, -і, ДМо́сцы, ж. (да 1, 3 і 4 знач.).

|| прым. разно́сны, -ая, -ае (да 1 знач.).

Р. тавар.

Р. гандаль.

разне́сціся, 1 і 2 ас. не ўжыв., -нясе́цца; разнёсся, -не́слася і -нясла́ся, -не́слася і -нясло́ся; зак.

1. Распаўсюдзіцца, пашырыцца.

Разнесліся чуткі.

2. Прагучаць, стаць чутным на далёкую адлегласць.

Разнёсся звон.

3. перан. Хутка разысціся па чым-н., у чым-н.

Па целе разнеслася цеплыня.

|| незак. разно́сіцца, -сіцца.

разніза́ць, -ніжу́, -ніжаш, -ніжа; -нізаны; зак., што.

Зняць нанізанае.

Р. пацеркі.

|| незак. разні́зваць, -аю, -аеш, -ае.

разні́к, -а́, мн. -і́, -о́ў, м.

Той, хто займаецца рэзаннем жывёлы; мяснік.

разнітава́ць, -ту́ю, -ту́еш, -ту́е; -ту́й; -тава́ны; зак., што.

Зняць або паслабіць ніты¹ ў чым-н.

|| незак. разніто́ўваць, -аю, -аеш, -ае.