Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

ПрадмоваСкарачэнні

расцалава́ць, -лу́ю, -лу́еш, -лу́е; -лу́й; -лава́ны; зак., каго-што.

Моцна, некалькі разоў пацалаваць.

|| незак. расцало́ўваць, -аю, -аеш, -ае.

расцані́ць, -цаню́, -цэ́ніш, -цэ́ніць; -цэ́нены; зак.

1. што. Вызначыць цану чаго-н.; ацаніць.

Р. тавар.

2. перан., каго-што. Вызначыўшы свае адносіны да каго-, чаго-н., даць ацэнку, ацаніць.

Р. чый-н. талент.

|| незак. расцэ́ньваць, -аю, -аеш, -ае.

|| наз. расцэ́нка, -і, ДМ -нцы, ж. (да 1 знач.) і расцэ́ньванне, -я, н.; прым. расцэ́начны, -ая, -ае (да 1 знач.).

Расцэначная ведамасць.

расцве́льваць гл. расцвяліць.

расцвісці́, -цвіту́, -цвіце́ш, -цвіце́; -цвіцём, -цвіцяце́, -цвіту́ць; расцві́ў, -віла́, -ло́; -цвіці́; зак.

1. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Пакрыцца цветам, кветкамі; распусціцца.

Расцвілі вішні.

2. перан. Дасягнуць росквіту фізічных і духоўных сіл.

Дзяўчына расцвіла.

3. перан. Дасягнуць высокага развіцця, працвітання.

Талент пісьменніка расцвіў.

|| незак. расцвіта́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

|| наз. расцвіта́нне, -я, н. і ро́сквіт, -у, м.

расцвы́ркацца, -аюся, -аешся, -аецца; зак. (разм.).

Пачаць доўга, бесперастанку цвыркаць.

Расцвыркаўся цвыркун.

расцвялі́ць, -вялю́, -ве́ліш, -ве́ліць; -ве́лены; зак. (разм.).

1. каго (што). Раздражніць, раззлаваць.

2. што. Развярэдзіць.

Р. рану.

|| незак. расцве́льваць, -аю, -аеш, -ае.

расце́львацца гл. расцяліцца.

расцерабі́ць, -цераблю́, -цярэ́біш, -цярэ́біць; -цярэ́блены; зак., што.

Ачысціць ад хмызняку (лес).

|| незак. расцярэ́бліваць, -аю, -аеш, -ае.

|| наз. расцярэ́бліванне, -я, н. і расцяро́б, -у, м.

расцерушы́цца, 1 і 2 ас. не ўжыв., -цяру́шыцца; зак.

1. Расцерціся на дробныя часцінкі.

Тытунь расцерушыўся.

2. Рассыпацца пры перавозцы, пераносе.

Соль расцерушылася.

|| незак. расцяру́швацца, -аецца.

расцерушы́ць, -церушу́, -цяру́шыш, -цяру́шыць; -цяру́шаны; зак., што.

1. Рассыпаць роўным рыхлым пластом.

Р. сена тонкім слоем.

2. Рассыпаць, разгубіць, перавозячы, пераносячы.

Р. жыта па дарозе.

|| незак. расцяру́шваць, -аю, -аеш, -ае.

|| наз. расцяру́шванне, -я, н.