Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

ПрадмоваСкарачэнні

размата́ць² гл. матаць².

разматлашы́ць, -лашу́, -ло́шыш, -ло́шыць; -ло́шаны; зак., што (разм.).

1. Падраць на шматкі; разнесці па частках, на часткі.

За адзін сезон разматлашыў касцюм.

Р. склад.

2. Давесці да бязладнага стану; зрабіць раскудлачаным, растрапаным.

размаўля́ць, -я́ю, -я́еш, -я́е; незак.

Весці размову, гутарку; гаварыць з кім-н.

Р. усю дарогу.

разма́х, -у, м.

1. гл. размахнуцца.

2. Велічыня хістання, вагання якога-н. цела; амплітуда.

Р. маятніка.

3. Адлегласць паміж крайнімі пунктамі чаго-н. разгорнутага, распасцёртага, разнятага.

Р. крылаў.

размаха́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца; зак. (разм.).

Пачаць моцна махаць чым-н.

Р. кулакамі.

разма́хваць, -аю, -аеш, -ае; незак.

Махаць чым-н. то ў адзін, то ў другі бок.

Р. рукамі.

размахну́цца, -ну́ся, -не́шся, -не́цца; -нёмся, -няце́ся, -ну́цца; -ні́ся; зак.

1. Зрабіць узмах рукой для ўдару, кідання і пад.

2. перан. Вызначыцца шырынёй, смеласцю ва ўчынках, паўнатой праяўлення якой-н. дзейнасці (разм.).

Бацька жаніў сына, ды так размахнуўся, што паўсвету заклікаў гасцей.

|| незак. разма́хвацца, -аюся, -аешся, -аецца.

|| наз. разма́х, -у, м. Шырокі р. Р. будаўніцтва.

размача́ліць, -лю, -ліш, -ліць; -лены; зак., што.

Растрапаць, раздзяліць на валокны.

Р. канец вяроўкі.

|| незак. размача́льваць, -аю, -аеш, -ае.

размачы́ць, -мачу́, -мо́чыш, -мо́чыць; -мо́чаны; зак., што.

Намачыўшы, зрабіць мяккім, разбухлым.

Р. сухары.

Размачыць лік (разм.) — адкрыць лік (у спартыўнай гульні).

|| незак. размо́чваць, -аю, -аеш, -ае.

|| наз. размо́чванне, -я, н. і размо́чка, -і, ДМ -чцы, ж.

разма́шысты, -ая, -ае.

1. Які вызначаецца шырокімі, свабоднымі ўзмахамі рук або ног.

Размашыстыя крокі.

2. Буйны, разгоністы (пра почырк).

3. Раскідзісты, з вялікім размахам (у 3 знач.).

Размашыстыя галіны дуба.

|| наз. разма́шыстасць, -і, ж.