Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

ПрадмоваСкарачэнні

разда́цца¹, 1 і 2 ас. не ўжыв., -да́сца, -даду́цца; разда́ўся, -дала́ся, -ло́ся; -да́йся; зак.

Пра гукі: прагучаць, пачуцца.

|| незак. раздава́цца, -дае́цца.

разда́цца², -да́мся, -дасі́ся, -да́сца; -дадзі́мся, -дасце́ся, -даду́цца; -да́ўся, -дала́ся, -дало́ся; -да́йся; зак.

1. Стаць большым, шырэйшым.

Р. ў плячах.

2. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Расступіцца, рассунуцца ў бакі.

Натоўп раздаўся ў бакі.

3. Раскалоцца, распароцца па шве.

Мех раздаўся.

|| незак. раздава́цца, -даю́ся, -дае́шся, -дае́цца; -даёмся, -даяце́ся, -даю́цца.

разда́ць¹, -да́м, -дасі́, -да́сць; -дадзі́м, -дасце́, -даду́ць; -да́ў, -дала́, -ло́; -да́й; -да́дзены; зак., каго-што.

Аддаць усё, многае многім.

Р. падарункі.

Р. сшыткі.

|| незак. раздава́ць, -даю́, -дае́ш, -дае́; -даём, -даяце́, -даю́ць.

|| наз. разда́ча, -ы, ж.; прым. разда́тачны, -ая, -ае.

Р. пункт.

разда́ць², -да́м, -дасі́, -да́сць; -дадзі́м, -дасце́, -даду́ць; -да́ў, -дала́, -ло́; -да́й; -да́дзены; зак., што.

1. Расшырыць, расцягнуць, зрабіць прасторным.

Р. абутак.

2. безас.

Зрабіць поўным, тоўстым.

Хлопца за лета раздало.

раздво́ены, -ая, -ае.

1. Такі, які раздвоіўся; раздзелены надвае.

Раздвоеная губа.

Р. след.

2. перан. Які страціў цэльнасць, унутранае адзінства.

Раздвоенае ўсведамленне.

|| наз. раздво́енасць, -і, ж.

Р. пачуццяў.

раздво́іцца, 1 і 2 ас. не ўжыв., -дво́іцца; зак.

1. Раздзяліцца надвае.

Сцежка раздвоілася.

2. перан. Страціць цэльнасць, унутранае адзінства, стаць супярэчлівым.

Думкі раздвоіліся.

|| незак. раздво́йвацца, -аецца.

|| наз. раздвае́нне, -я, н.

раздво́іць, -дво́ю, -дво́іш, -дво́іць; -дво́ены; зак., што.

Раздзяліць надвае.

Р. пасму валасоў.

Р. провад.

|| незак. раздво́йваць, -аю, -аеш, -ае.

|| наз. раздвае́нне, -я, н.

раздзе́льны, -ая, -ае.

1. Асобны, адасоблены, самастойны.

Раздзельнае навучанне.

2. 3 перарывамі, перапынкамі, паўзамі.

Раздзельныя крокі.

|| наз. раздзе́льнасць, -і, ж.

раздзе́рці, -дзяру́, -дзярэ́ш, -дзярэ́; -дзяро́м, -дзераце́, -дзяру́ць; -дзёр, -дзе́рла; -дзяры́; -дзёрты; зак., каго-што.

Тое, што і разадраць.

раздзе́рціся, -дзяру́ся, -дзярэ́шся, -дзярэ́цца; -дзяро́мся, -дзераце́ся, -дзяру́цца; -дзяры́ся; зак.

Тое, што і разадрацца.