Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

ПрадмоваСкарачэнні

рызманы́, -о́ў, адз. рызма́н, -а́, м. (разм.).

Падранае, зношанае адзенне; лахманы.

Укрыць бульбу рызманамі, каб не памерзла.

ры́зніца, -ы, мн. -ы, -ніц, ж.

Памяшканне пры царкве, у якім захоўваюцца рызы і царкоўныя рэчы.

|| прым. ры́знічны, -ая,-ае.

ры́зыка, -і, ДМ -зыцы, ж.

1. Магчымая небяспека, пагроза чаму-н.

Ісці на рызыку.

Без усякай рызыкі.

2. Дзеянне наўдачу з надзеяй на шчаслівы канец.

На сваю рызыку дзейнічаць (на сваю адказнасць).

рызыкава́ць, -ку́ю, -ку́еш, -ку́е; -ку́й; незак.

1. Ісці на рызыку, рабіць рызыкоўны ўчынак.

Ён не баіцца р.

2. кім-чым. Падвяргаць каго-, чаго-н. рызыцы (у 1 знач.).

Р. жыццём.

3. з інф. Ісці на ўчынак, звязаны з магчымымі непрыемнасцямі.

Р. заблудзіцца ў лесе.

|| аднакр. рызыкну́ць, -ну́, -не́ш, -не́; -нём, -няце́, -ну́ць; -ні́ (да 1 і 2 знач.).

рызыка́нт, -а, М -нце, мн. -ы, -аў, м.

Смелы, адважны чалавек.

|| ж. рызыка́нтка, -і, ДМ -тцы, мн. -і, -так.

рызыко́ўны, -ая, -ае.

1. Звязаны з рызыкай, напоўнены рызыкай.

Р. крок.

Так рабіць рызыкоўназнач. вык.).

2. перан. Непрыстойны, двухсэнсоўны.

Р. туалет.

Рызыкоўныя прыпеўкі.

|| наз. рызыко́ўнасць, -і, ж.

рык, -у, м.

Моцны працяглы роў (хатніх жывёл); дзікі роў, злоснае рыканне (лясных жывёл).

Р. каровы.

Ільвіны р.

рыка́ць,-а́ю, -а́еш, -а́е; незак.

1. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Пра хатніх і дзікіх жывёл: утвараць рык.

Рыкае карова.

Рыкаў леапард.

2. перан. Крычаць, гаварыць груба, раздражнёна і адрывіста (разм.).

Р. на падначаленых.

|| аднакр. рыкну́ць, -ну́, -не́ш, -не́; -нём, -няце́, -ну́ць; -ні́.

|| наз. рыка́нне, -я, н.

рыкашэ́т, -у, Мэ́це, м.

Палёт цвёрдага цела пад вуглом пасля ўдару аб якую-н. паверхню.

Куля адскочыла рыкашэтам.

|| прым. рыкашэ́тны, -ая, -ае.

ры́кша, -ы, мн. -ы, рыкш і -аў, м.

У краінах Паўднёва-Усходняй Азіі: чалавек, які, запрогшыся ў лёгкую двухколавую каляску, перавозіць седакоў і грузы.