Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

ПрадмоваСкарачэнні

спява́цца, 1 і 2 ас. не ўжыв., -а́ецца; незак.

1. гл. спецца.

2. Узнаўляцца, выконвацца голасам.

Песні таленавітага кампазітара спяваюцца моладдзю.

3. безас. Пра наяўнасць жадання, настрою спяваць.

Сёння чамусьці мне не спявалася.

спява́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е; незак.

1. што і без дап. Утвараць голасам музычныя гукі; выконваць вакальныя творы; умець гэта рабіць.

С. песню.

С. у оперы.

С. басам.

2. каго-што і без дап. Выконваць оперную партыю.

С.

Міхала.

3. Пра пеўчых і некаторых іншых птушак: цёхкаць, шчоўкаць, свістаць і пад.

Салавей спявае.

Галасіста спяваў певень.

4. перан., без дап. Быць прасякнутым узнёслым, радасным пачуццём.

Сэрца маё спявае.

5. (1 і 2 ас. звычайна не ўжыв.). Пра музычныя інструменты: меладычна гучаць.

Цымбалы спяваюць.

6. аб кім-чым і пра каго-што. Складаць вершы пра што-н., услаўляць у вершах, песнях.

Паэт спявае аб Радзіме.

|| зак. праспява́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е; -а́ны (да 1—3 знач.).

|| наз. спява́нне, -я, н. і спеў, спе́ву, м.

спяка́нне, -я, н. (спец.).

1. Шчыльнае злучэнне асобных часцінак цвёрдага рэчыва пры высокай тэмпературы.

С. тарфяных пластоў.

2. Працэс атрымання цвёрдых і порыстых кавалкаў з дробных, парашкападобных або пылападобных матэрыялаў; агламерацыя.

С. баксітаў.

спяка́цца, 1 і 2 ас. не ўжыв., -а́ецца; незак.

1. гл. спячыся.

2. Мець здольнасць да спякання (у 1 знач.).

спяка́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е; незак., што (спец.).

1. Выклікаць спяканне (у 1 знач.).

2. Рабіць спяканне (у 2 знач.), агламерацыю.

спяко́та, -ы, ДМо́це, ж. (разм.).

Высокая тэмпература паветра, нагрэтага сонцам; спёка, гарачыня.

На дварэ стаіць с.

спяко́тлівы, -ая, -ае (разм.).

Тое, што і спякотны.

|| наз. спяко́тлівасць, -і, ж.

спяко́тны, -ая, -ае.

Вельмі гарачы, душны; надзвычай нагрэты.

Подых спякотных вятроў.

|| наз. спяко́тнасць, -і, ж.

спяле́ць, 1 і 2 ас. звычайна не ўжыв., -е́е; незак.

Станавіцца спелым.

Спялее на ніве збажына.

спялі́ць, спялю́, спе́ліш, спе́ліць; незак., што.

Даводзіць да спеласці.

С. суніцы.

|| зак. вы́спеліць, -лю, -ліш, -ліць; -лены.