Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

ПрадмоваСкарачэнні

растрэ́сці, -расу́, -расе́ш, -расе́; -расём, -расяце́, -расу́ць; растро́с, -рэ́сла і -расла́, -рэ́сла і -расло́; -расі́; -рэ́сены; зак.

1. што. Трасучы, раскідаць, рассыпаць.

Р. сена.

2. што, перан. Страціць, згубіць (разм.).

Пакуль ехаў, растрос усе свае веды.

3. што. Разбурыць, прымусіць распасціся.

Р. воз.

4. каго-што. Натаміць, намучыць пры трасучай яздзе (разм.).

За дарогу яго растрэсла (безас.).

|| незак. растраса́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е і растрэ́сваць, -аю, -аеш, -ае.

|| наз. растраса́нне, -я, н. і растрэ́сванне,-я, н.

растрэ́сціся, -расу́ся, -расе́шся, -расе́цца; -расёмся, -расяце́ся, -расу́цца; растро́сся, -рэ́слася і -расла́ся, -рэ́слася і -расло́ся; -расі́ся; зак.

1. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Раскідацца, рассыпацца.

Валасы яе растрэсліся.

2. (1 і 2 ас. не ўжыв.), перан. Страціцца, згубіцца (разм.).

Усе мае нататкі растрэсліся.

3. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Разбурыцца, распасціся.

Воз з сенам растросся.

4. Натаміцца, намучыцца ад трасучай язды (разм.).

|| незак. растраса́цца, -а́ецца і растрэ́свацца, -аецца.

расту́заць, -аю, -аеш, -ае; -аны; зак., што (разм.).

Пашкодзіць, тузаючы.

Авечкі растузалі снапы.

растулі́цца, 1 і 2 ас. не ўжыв., -ту́ліцца; зак. (разм.).

Перастаць быць стуленым; раскрыцца.

|| незак. расту́львацца, -аецца.

растулі́ць, -тулю́, -ту́ліш, -ту́ліць; -ту́лены; зак., што (разм.).

Развесці стуленыя парныя часткі чаго-н.

Р. далоні.

Р. крыссе паліто.

|| незак. расту́льваць, -аю. -аеш, -ае.

растушава́ць, -шу́ю, -шу́еш, -шу́е; -шу́й; -шава́ны; зак., што (спец.).

Раўнамерна расцерці, размазаць туш, аловак у ценявых месцах рысунка.

Р. чарцёж.

|| незак. растушо́ўваць, -аю, -аеш, -ае.

|| наз. растушо́ўванне, -я, н. і растушо́ўка, -і, ДМо́ўцы, ж.; прым. растушо́вачны, -ая, -ае.

растушо́ўка, -і, ДМо́ўцы, ж. (спец.).

1. гл. растушаваць.

2. мн. -і, -шо́вак. Палачка з мяккага матэрыялу для растушоўвання грунтоўкі, накладвання грыму.

расты́каць, -аю, -аеш, -ае; -аны; зак., каго-што (разм.).

Уваткнуць у розныя месцы ўсё, многае.

Р. кніжкі па паліцах.

|| незак. растыка́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

растэрмінава́ць, -ну́ю, -ну́еш. -ну́е; -ну́й; -нава́ны; зак., што.

Размеркаваць на некалькі тэрмінаў.

Р. выплату даўгоў.

|| незак. растэрміно́ўваць, -аю, -аеш. -ае.

|| наз. растэрміно́ўка, -і, ДМо́ўцы, ж.

расфарбава́ць, -бу́ю, -бу́еш, -бу́е; -бу́й; -бава́ны; зак., што.

Распісаць (у 4 знач.), размаляваць рознымі фарбамі.

|| незак. расфарбо́ўваць, -аю, -аеш, -ае.

|| наз. расфарбо́ўванне, -я, н. і расфарбо́ўка, -і, ДМо́ўцы, ж.

|| прым. расфарбо́вачны, -ая, -ае.