Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

ПрадмоваСкарачэнні

разла́саваць, -сую, -суеш, -суе; -суй; -саваны; зак., каго (што) (разм.).

1. Узбудзіць у кім-н. жаданне паласавацца.

Р. дзіця малінамі.

2. перан. Распаліць, узмацніць у кім-н. ахвоту да чаго-н.

Лёгкая нажыва разласавала яго.

разлахма́ціцца гл. лахмаціцца.

разлахма́ціць гл. лахмаціць.

разле́гласць, -і, ж.

Даль, прастора, раздолле.

Касцёл быў відзен на ўсю р.

разле́гчыся, -ля́гуся, -ля́жашся, -ля́жацца; разлёгся, -лягла́ся, -ло́ся і-ле́глася; разля́жся; зак. (разм.).

1. Легчы, свабодна раскінуўшыся, разваліўшыся.

Р. на траве пад дубам.

2. перан. Заняць вялікую прастору; раскінуцца.

Блакітнае мора льну разлеглася на гарызонце.

|| незак. разляга́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца.

разле́жвацца гл. разляжацца.

разле́злы, -ая, -ае (разм.).

1. Які падраўся, пранасіўся, разваліўся (пра адзенне, тканіну і пад.).

Р. мех.

Чаравікі мелі р. выгляд.

2. Вельмі прамоклы, размоклы; раскіслы.

Разлезлая папера.

3. Які страціў фігуру, празмерна растаўсцеўшы; распоўзлы.

Яго постаць здавалася нейкай бясформеннай, разлезлай.

|| наз. разле́зласць, -і, ж.

разле́зціся, 1 і 2 ас. не ўжыв., -ле́зецца; разле́зся, -ле́злася; зак. (разм.).

Распасціся, разваліцца, звычайна намокшы.

Папера размокла і разлезлася.

разленава́цца, -ляну́юся, -ляну́ешся, -ляну́ецца; -ляну́йся; зак.

Стаць зусім лянівым, страціць ахвоту працаваць.

Р. за час адпачынку.

разлёт, -у, М -лёце, м.

1. гл. разляцецца.

2. Адлёт птушак у цёплыя краіны.

Р. птушак.

3. Контур, абрысы чаго-н. у выглядзе раскінутых, прыўзнятых крылаў.

Р. броваў.

4. Разгон, рух з паступова нарастаючай скорасцю; скорасць, набраная такім палётам, рухам.

Ударыцца з разлёту.

|| прым. разлётны, -ая, -ае (да 2—4 знач.).