Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

ПрадмоваСкарачэнні

страсяну́ць, -сяну́, -сяне́ш, -сяне́; -сянём, -сеняце́, -сяну́ць; -сяні́; -сяну́ты; зак.

1. каго-што і чым. Рэзкім, парывістым рухам скалануць.

С. галіну грушы.

С. чупрынай.

2. што. Трасучы, ачысціць ад чаго-н.

С. з плашча пыл.

3. каго-што. Пры яздзе па няроўнай дарозе падкінуць, трасянуць (безас.).

Пры павароце машыну моцна страсянула.

4. перан., што. Парушыць цішыню, спакой.

Моцны крык страсянуў цішыню.

стра́та, -ы, ДМ стра́це, мн. -ы, страт, ж.

1. Згуба чаго-н., знікненне каго-, чаго-н.

С. здароўя.

С. крыві.

Смерць народнага пісьменніка — вялікая с.

2. Тое, што страчана; прапажа.

Знайсці сваю страту.

3. звычайна мн. Безгаспадарчыя выдаткі.

Сабраць ураджай без страт.

страта...¹ Першая састаўная частка складаных слоў са знач.: які мае адносіны да стратасферы, напр.: стратаплавальнік, стратаплаванне.

страта...² Першая састаўная частка складаных слоў са знач.: які мае адносіны да паслядоўнасці фарміравання горных парод, напр.: стратавулкан, стрататып.

стратана́ўт, -а, Ма́ўце, мн. -ы, -аў, м.

Чалавек, які ажыццяўляе палёты ў стратасферу.

стратаста́т, -а, Ма́це, мн. -ы, -аў, м.

Аэрастат для палётаў у стратасферу.

|| прым. стратаста́тны, -ая, -ае.

стратасфе́ра, -ы, ж. (спец.).

Верхні слой зямной атмасферы, які знаходзіцца над трапасферай.

|| прым. стратасфе́рны, -ая, -ае.

стра́тны, -ая, -ае.

Які вядзе да страты.

Стратнае гаспадаранне.

|| наз. стра́тнасць, -і, ж.

стратэ́г, -а, мн. -і, м.

Знаўца стратэгіі (у 1 і 2 знач.).

Маёр лічыўся лепшым стратэгам і тактыкам.

стратэгі́чны, -ая, -ае.

1. гл. стратэгія.

2. перан. Аб спартыўнай гульні: такі, у якім асобныя камбінацыі падпарадкаваны загадзя абдуманаму плану.

Шахматы — стратэгічная гульня.

3. перан. Істотны, важны для дасягнення агульнай мэты на якім-н. этапе.

С. план.