Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

ПрадмоваСкарачэнні

перакана́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца; зак., у чым і з дадан.

Упэўніцца ў чым-н., паверыць у што-н.

П. ў неабгрунтаванасці падазрэнняў.

Я пераканаўся, што па-другому тут не зробіш.

|| незак. перако́нвацца, -аюся, -аешся, -аецца.

перакана́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е; -а́ны; зак., каго (што).

1. і з дадан. Прымусіць паверыць чаму-н., упэўніць у чым-н.

Яго словы пераканалі нас.

Ён пераканаў, што трэба рабіць менавіта так.

2. з інф. або злуч. «каб». Угаворамі схіліць да чаго-н., прымусіць зрабіць што-н.

П. каго-н. застацца.

Трэба п. яго, каб ехаў сёння.

|| незак. перако́нваць, -аю, -аеш, -ае; наз. перако́нванне, -я, н.

|| наз. перакана́нне, -я, н.

перакапа́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е; -а́ны; зак., што.

1. Ускапаць нанава.

П. бульбянішча.

2. Падзяліць што-н. ровам, канавай упоперак.

П. дарогу.

3. перан. У пошуках чаго-н. дэталёва перагледзець, перабраць паперы, рэчы і пад.

Перакапаў усе рэчы ў шуфлядзе.

|| незак. перако́пваць, -аю, -аеш, -ае.

|| наз. перако́пванне, -я, н.

перакармі́ць, -кармлю́, -ко́рміш, -ко́рміць; -ко́рмлены; зак., каго (што).

Накарміць звыш меры, абкарміць.

П. дзіця.

|| незак. перако́рмліваць, -аю, -аеш, -ае.

|| наз. перако́рмліванне, -я, н. і перако́рм, -у, м.

перакартава́ць, -ту́ю, -ту́еш, -ту́е; -ту́й; -тава́ны; зак., што (разм.).

Тое, што і ператасаваць (у 1 знач.).

|| незак. перакарто́ўваць, -аю, -аеш, -ае.

перакасава́ць, -су́ю, -су́еш, -су́е; -су́й; -сава́ны; зак., што (разм.).

1. Закрэсліць зусім, цалкам.

П. старонку рукапісу.

2. Закасаваць, закрэсліць усё, многае.

|| незак. перакасо́ўваць, -аю, -аеш, -ае.

перакасі́цца, 1 і 2 ас. не ўжыв., -ко́сіцца; зак.

Стаць касым, несіметрычным; скрывіцца.

Дзверы перакасіліся.

|| незак. перако́швацца, -аецца.

|| наз. перако́шванне, -я, н. і перако́с, -у, м.

перакасі́ць¹, -кашу́, -ко́сіш, -ко́сіць; -ко́шаны; зак.

1. што. Зрабіць касым, несіметрычным; скрывіць.

П. раму.

2. звычайна безас., каго-што. Тое, што і перакрывіць (у 2 знач.).

|| незак. перако́шваць, -аю, -аеш, -ае.

|| наз. перако́с, -у, м. і перако́шванне, -я, н.

|| прым. перако́сны, -ая, -ае (спец.).

перакасі́ць², -кашу́, -ко́сіш, -ко́сіць; -ко́шаны; зак., што.

1. Скасіць далей за вызначаную мяжу.

П. мяжу.

2. Скасіць усё, многае.

П. усе лугі.

|| незак. перако́шваць, -аю, -аеш, -ае (да 1 знач.).

|| наз. перако́шванне, -я, н. (да 1 знач.) і перако́с, -у, м. (да 1 знач.).

перака́т¹, -у, Ма́це, мн. -ы, -аў, м.

Працяжны перарывісты гул.

Перакаты грому.

|| прым. перака́тны, -ая, -ае.