Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

ПрадмоваСкарачэнні

стуката́ць, -качу́, -ко́чаш, -ко́ча; -качы́; незак. (разм.).

Ствараць стукат.

Стукочуць па бруку калёсы.

стукатня́, -і́, ж. (разм.).

Тое, што і стукат.

сту́кацца, -аюся, -аешся, -аецца; незак.

1. гл. стукнуцца.

2. Стукаючы (у дзверы, акно), прасіць дазволу ўвайсці куды-н.

С. ў пакой.

3. перан. Даваць знаць пра сябе.

У сэрца стукаецца каханне (прыходзіць).

Стукацца ў дзверы кабінетаў — дабівацца чаго-н. просьбамі.

|| зак. пасту́кацца, -аюся, -аешся, -аецца (да 2 знач.).

сту́кнуцца, -нуся, -нешся, -нецца; -ніся; зак.

Ударыцца аб што-н. або адзін аб аднаго, наткнуўшыся на што-н. або на каго-н. ці спатыкнуўшыся.

С. аб вугал стала.

|| незак. сту́кацца, -аюся, -аешся, -аецца (да 1 знач.).

сту́кнуць, -ну, -неш, -не; -ні; -нуты; зак.

1. Ударыць, звычайна са стукам.

С. кулаком па стале.

2. Пастукаць у дзверы або акно, каб адчынілі.

У акно ціха стукнулі.

3. каго (што) і без дап. Нанесці ўдар каму-н.

С. па карку.

4. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Наступіць, надысці; мінуць, споўніцца (пра час, падзеі; разм.).

Мне стукнула сорак. (безас.).

Стукнуць у галаву; галаву стукнула каму — нечакана прыйшла думка.

|| незак. сту́каць, -аю, -аеш, -ае (да 1 і 2 знач.).

|| наз. сту́канне, -я, н.

стул, -у, м. (спец.).

Дзеянне кішэчніка; спаражненне.

У хворага быў вадкі с.

стулі́цца, стулю́ся, сту́лішся, сту́ліцца; зак.

1. Скурчыцца; сагнуцца.

2. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Пра губы, вочы і пад.: шчыльна сціснуцца, заплюшчыцца.

Вусны стуліліся ад злосці.

3. Схавацца дзе-н. за што-н. (разм.).

С. за кустом.

|| незак. сту́львацца, -аюся, -аешся, -аецца.

|| наз. сту́льванне, -я, н.

стулі́ць, стулю́, сту́ліш, сту́ліць; сту́лены; зак., што.

1. Пра вочы, губы і пад.: заплюшчыць, сціснуць.

С. вочы.

2. Звесці, злучыць разам.

С. ножкі цыркуля.

|| незак. сту́льваць, -аю, -аеш, -ае.

|| наз. сту́льванне, -я, н.

стульча́к, -а́, мн. -і́, -о́ў, м.

У туалеце: сядзенне з адтулінай у сярэдзіне.

сту́па, -ы, мн. -ы, ступ, ж.

Драўляная або металічная пасудзіна, у якой таўкуць што-н. таўкачом.

Таўчы ваду ў ступе (разм., неадабр.) — займацца пустымі размовамі, непатрэбнай справай.