Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

ПрадмоваСкарачэнні

спіхну́ць, -ну́, -не́ш, -не́; -нём, -няце́, -ну́ць; -ні́; -ну́ты; зак.

Тое, што і сапхнуць.

|| незак. спі́хваць, -аю, -аеш, -ае.

|| наз. спі́хванне, -я, н.

спі́ца, -ы, мн. -ы, спіц, ж.

1. Адзін з драўляных або металічных стрыжняў, які злучае калодку кола з вобадам.

У коле не хапае многа спіц.

2. Драўляны або металічны стрыжань рознага прызначэння.

3. Плоскае выгнутае шыла для пляцення лапцей.

4. Тонкі драцяны стрыжань для вязання.

Апошняя спіца ў калясніцы (разм.) —

1) чалавек, які адыгрывае нязначную ролю ў жыцці, грамадстве, у якой-н. справе;

2) тое, што не мае вялікага значэння.

|| прым. спі́цавы, -ая, -ае.

спі́цца, сап’ю́ся, сап’е́шся, сап’е́цца; сап’ёмся, сап’яце́ся, сап’ю́цца; зак. (разм.).

Стаць п’яніцам, п’яніцай.

|| незак. співа́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца.

спіць, сап’ю́, сап’е́ш, сап’е́; сап’ём, сап’яце́; зак. (разм.).

1. што. Адпіць верхнюю частку чаго-н. або з паверхні чаго-н.

С. вяршкі.

2. Выпіць.

Нашыя Базылі што не з’елі, то спілі (прымаўка).

спіча́к, -а́, мн. -і́, -о́ў, м.

1. Верхняя завостраная частка чаго-н.

С. яліны.

2. Вузкая высокая надбудова пірамідальнай або канічнай формы на будынку; шпіль.

С. касцёла.

3. Плоскае выгнутае шыла для пляцення лапцей.

Дзед спрытна трымаў с. у руцэ.

спіча́сты, -ая, -ае.

3 вострым верхам або канцом.

Спічастая вежа.

|| наз. спіча́стасць, -і, ж.

спла́віцца, 1 і 2 ас. не ўжыв., -віцца; зак.

1. Злучыцца шляхам плаўлення.

2. перан. Аб’яднацца ў непадзельнае цэлае; злучыцца.

Рэальнасць і ўспаміны сплавіліся ў адно.

|| незак. сплаўля́цца, -я́ецца.

спла́віць¹, спла́ўлю, спла́віш, спла́віць; спла́ўлены; зак., што.

1. Злучыць шляхам плаўлення.

2. перан. Аб’яднаць у непадзельнае цэлае.

Пісьменнік спрабуе с. рысы розных асоб у адзіным вобразе.

|| незак. сплаўля́ць, -я́ю, -я́еш, -я́е.

|| наз. спла́ўка, -і, ДМ спла́ўцы, ж. (да 1 знач.).

спла́віць², спла́ўлю, спла́віш, спла́віць; спла́ўлены; зак.

1. што. Адправіць па цячэнні ракі.

С. лес.

2. перан., каго-што. Пазбавіцца ад каго-, чаго-н. (разм.).

С. непатрэбныя рэчы.

С. няпрошаных гасцей.

|| незак. сплаўля́ць, -я́ю, -я́еш, -я́е.

|| наз. сплаў, спла́ву, м. (да 1 знач.).

|| прым. сплаўны́, -а́я, -о́е (да 1 знач.).

С. лес.

Сплаўная рака.

спланава́ць гл. планаваць.