Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

ПрадмоваСкарачэнні

разары́цца, -зару́ся, -зо́рышся і -зары́шся, -зо́рыцца і -зары́цца; -зо́рымся і -зары́мся, -зо́рыцеся і -зарыце́ся, -зо́рацца і -зара́цца; зак.

1. Страціць маёмасць, багацце; збяднець.

2. Патраціць на што-н. грошы (разм.).

Р. на кнігі.

|| незак. разара́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца.

|| наз. разарэ́нне, -я, н.

разары́ць, -зару́, -зо́рыш і -зары́ш, -зо́рыць і -зары́ць; -зо́рым і -зары́м, -зо́рыце і -зарыце́, -зо́раць і -зара́ць; -заро́ны; зак., каго-што.

Давесці да беднасці, галечы; пазбавіць дастатку, багацця.

Р. сям’ю.

|| незак. разара́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

|| наз. разарэ́нне, -я, н.

разасла́цца, 1 і 2 ас. не ўжыв., рассце́лецца; зак.

Сцелючыся па паверхні чаго-н., распаўсюдзіцца.

Разаслаўся па сенажаці туман.

|| незак. рассціла́цца, -а́ецца.

разасла́ць¹, -зашлю́, -зашле́ш, -зашле́; -зашлём, -зашляце́, -зашлю́ць; -зашлі́; -засла́ны; зак., каго-што.

Паслаць, адправіць у розныя месцы.

Р. ганцоў.

Р. пісьмы.

|| незак. рассыла́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

|| наз. рассыла́нне, -я, н. і рассы́лка, -і, ДМ -лцы, ж.

|| прым. рассы́лачны, -ая, -ае.

разасла́ць², рассцялю́, рассце́леш, рассце́ле; рассцялі́; разасла́ны; зак., што.

Разгарнуўшы поўнасцю, паслаць па паверхні чаго-н.

Р. новы абрус.

Р. дыван.

|| незак. рассціла́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

|| наз. рассціла́нне, -я, «., рассці́лка, -і, ДМ -лцы, ж. і рассці́л, -у, м. (спец.).

|| прым. рассці́лачны, -ая, -ае (спец.).

разаспа́цца, -плю́ся, -пі́шся, -пі́цца; -пі́мся, -піце́ся, -пя́цца; -пі́ся; зак. (разм.).

Праспаць даўжэй звычайнага, заснуць надоўга.

Дзіця разаспалася, не хоча ўставаць.

разасса́цца, 1 і 2 ас. не ўжыв., -се́цца; зак.

Пра пухліны, на́расці: апасці, знікнуць.

|| незак. рассыса́цца, -а́ецца.

разасса́ць, -ссу́, -ссе́ш, -ссе́; -ссём, -ссяце́, -ссу́ць; -ссі́; -сса́ны; зак., што.

Прымусіць разассацца.

Кампрэсамі р. зацвярдзенне.

|| незак. рассыса́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

разасяро́дзіцца, 1 і 2 ас. не ўжыв., -іцца; зак.

Раздзяліўшыся на драбнейшыя групы, размеркавацца асобна адзін ад аднаго, у некалькіх месцах.

Войска разасяродзілася на вялікай плошчы.

|| незак. разасяро́джвацца, -аецца.

|| наз. разасяро́джванне, -я, н.

разасяро́дзіць, -джу, -дзіш, -дзіць; -джаны; зак., каго-што.

Раздзяліўшы на драбнейшыя групы, размеркаваць кожную з іх асобна, у некалькіх месцах.

Р. войска.

Р. аб’екты.

|| незак. разасяро́джваць, -аю, -аеш, -ае.