Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

ПрадмоваСкарачэнні

распе́рці гл. распіраць.

распе́сціцца, -пе́шчуся, -пе́сцішся, -пе́сціцца; зак. (разм.).

Стаць занадта спешчаным, капрызным, распусным.

|| незак. распе́шчвацца, -аюся, -аешся, -аецца.

распе́сціць, -пе́шчу, -пе́сціш, -пе́сціць; -пе́шчаны; зак., каго-што.

Сапсаваць празмернымі пяшчотамі; зрабіць пешчаным, капрызным, распусным.

Р. дзяцей.

|| незак. распе́шчваць, -аю, -аеш, -ае.

|| наз. распе́шчванне, -я, н.

распе́ў, -пе́ву, м.

1. Працяжны напеў, мелодыя як характэрная рыса спеву.

2. Своеасаблівы прынцып будовы мелодыі, характэрны для старадаўняга царкоўнага спявання.

Р. малітвы.

3. Працяжнае, напеўнае вымаўленне слоў пры чытанні, размове.

Словы ён вымаўляе крыху з распевам.

|| прым. распе́ўны, -ая, -ае.

распе́цца, -пяю́ся, -пяе́шся, -пяе́цца; -пяёмся, -пеяце́ся, -пяю́цца; зак.

1. Прапеўшы некаторы час, запець лёгка і свабодна.

2. Пачаўшы пець, захапіцца спевамі.

|| незак. распява́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца.

распе́ць, -пяю́, -пяе́ш, -пяе́; -пяём, пеяце́, -пяю́ць; -пе́й; -пе́ты; зак., што.

1. Развучыць, рэпетуючы (музычны твор для голасу).

Р. дуэт.

2. Прымусіць добра гучаць (пра голас, галасы).

Р. хор перад выступленнем.

|| незак. распява́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

|| наз. распява́нне, -я, н.

распіва́ць гл. распіць.

распі́вачны, -ая, -ае.

Звязаны з продажам напіткаў, якія выпіваюцца на месцы іх пакупкі.

распілава́ць, -лу́ю, -лу́еш, -лу́е; -лу́й; -лава́ны; зак., што.

Разрэзаць пілой на часткі.

Р. дошку.

|| незак. распіло́ўваць, -аю, -аеш, -ае.

|| наз. распіло́ўванне, -я, н. і распіло́ўка, -і, ДМо́ўцы, ж.

|| прым. распіло́вачны, -ая, -ае.

распіна́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца; незак.

1. гл. распяцца.

2. перан. Траціць шмат сіл, намаганняў, адстойваючы што-н., пераконваючы каго-н. у чым-н. (разм.).

Хлапец доўга распінаўся, даводзячы, што ён не вінаваты.