Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

ПрадмоваСкарачэнні

разадзьму́цца, -му́ся, -ме́шся, -ме́цца; -мёмся, -мяце́ся, -му́цца; -мі́ся; зак.

Тое, што і раздзьмуцца.

разадзьму́ць, -му́, -ме́ш, -ме́; -мём, -мяце́, -му́ць; -мі́; -му́ты; зак., што.

Тое, што і раздзьмуць.

Р. у печы агеньчык.

разадне́ць, -е́е; безас., зак.

Тое, што і развіднецца.

разадра́цца, 1 і 2 ас. не ўжыв., -здзярэ́цца; зак. (разм.).

Тое, што і разарвацца (у 1 знач.).

|| незак. раздзіра́цца, -а́ецца.

разадра́ць, -здзяру́, -здзярэ́ш, -здзярэ́; -здзяро́м, -здзераце́, -здзяру́ць; -здзяры́; -задра́ны; зак. (разм.).

1. каго-што. Рэзкім рухам раздзяліць на часткі; парушыць што-н. цэлае, зрабіць драным.

Р. паперу на дробныя кавалкі.

Р. плашч.

2. каго. Пазбавіць жыцця (пра драпежных жывёл, птушак).

Воўк разадраў авечку.

3. што. Нанесці рану, драпіну.

Р. нагу аб дрот.

|| незак. раздзіра́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

раза́к, -а́, мн. -і́, -о́ў, м. (спец.).

1. Вялікі шырокі нож.

2. Рэжучая частка якой-н. машыны, прылады, якога-н. інструмента.

3. Першабытная каменная сякера.

ра́зам, прысл.

1. Сумесна з кім-, чым-н.

Працаваць р.

Ходзяць р. боль і радасць.

2. Адначасова (разм.).

Паляцелі птушкі, а р. з імі і цёплае лета.

3. У адзін прыём.

Прачытаць усё р.

4. Усяго (пра агульную суму чаго-н.).

Р. 150 рублёў.

Разам з гэтым — у той жа час, адначасова.

разамкну́цца, 1 і 2 ас. адз. не ўжыв., -не́цца; -нёмся, -няце́ся, -ну́цца; зак.

Раз’яднацца (пра самкнутае).

Ланцуг разамкнуўся.

|| незак. размыка́цца, -а́ецца.

|| наз. размыка́нне, -я, н.

разамкну́ць, -ну́, -не́ш, -не́; -нём, -няце́, -ну́ць; -ні́; -ну́ты; зак., што.

Раз’яднаць (што-н. самкнутае).

Р. ланцуг.

Р. рукі.

|| незак. размыка́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

|| наз. размыка́нне, -я, н.

разамле́лы, -ая, -ае (разм.).

Вялы, расслаблены.

Разамлелае ад спёкі цела.

|| наз. разамле́ласць, -і, ж.