Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

ПрадмоваСкарачэнні

шызафрэні́я, -і, ж.

Цяжкае псіхічнае захворванне, якое характарызуецца парушэннем звязанасці псіхічных працэсаў і зніжэннем псіхічнай дзейнасці.

|| прым. шызафрэні́чны, -ая, -ае.

шыза-...

Першая частка складаных слоў са знач.: шызы, з шызым адценнем, напр.: шыза-блакітны, шыза-зялёны, шыза-чорны, шыза-шэры.

шы́зы, -ая, -ае.

Цёмна-шэры з сіняватым адлівам.

Шызыя хмары.

|| наз. шы́засць, -і, ж.

шы́йка, -і, ДМ шы́йцы, мн. -і, -шы́ек, ж.

1. гл. шыя.

2. Вузкая частка чаго-н.

Ш. пазванка.

Ш. касы.

Ш. збана.

3. У рачных ракаў: хваставая частка цела.

|| прым. шы́ечны, -ая, -ае (спец.).

шы́йны гл. шыя.

шык, -у, м.

1. Паказная раскоша, форс, элегантнасць.

Апранацца з шыкам.

Прайсці з шыкам (з жаданнем зрабіць уражанне на людзей).

2. у знач. вык. Задавальняе ў вышэйшай ступені, з’яўляецца найлепшым (разм.).

Уборы — ш.

шыкава́ць, -ку́ю, -ку́еш, -ку́е; -ку́й; незак., чым і без дап. (разм.).

Праяўляць у чым-н. шык.

|| аднакр. шыкану́ць, -ну́, -не́ш, -не́; -нём, -няце́, -ну́ць; -ні́.

|| наз. шыкава́нне, -я, н.

шыка́рны, -ая, -ае.

Раскошны па знешнасці, убранстве.

Шыкарнае ўбранне.

Шыкарна (прысл.) апранацца.

|| наз. шыка́рнасць, -і, ж.

шы́каць, -аю, -аеш, -ае; незак. (разм.).

1. на каго (што). Вымаўляць гук «ш-ш!», стараючыся супакоіць каго-н.

Што ты на мяне шыкаеш, не даеш слова сказаць.

2. Гукамі «ш-ш!», шумам выражаць незадавальненне.

Ш. пасрэднаму дакладчыку.

|| зак. ашы́каць, -аю, -аеш, -ае (да 2 знач.).

|| аднакр. шы́кнуць, -ну, -неш, -не; -ні (да 1 знач.).

|| наз. шы́канне, -я, н.

шыко́ўны, -ая, -ае.

Тое, што і шыкарны.

|| наз. шыко́ўнасць, -і, ж.