Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

ПрадмоваСкарачэнні

чарапа́ха, -і, ДМ -па́се, мн. -і, -па́х, ж.

1. Жывёліна атрада паўзуноў, пакрытая касцявым панцырам, якая вельмі павольна рухаецца на кароткіх лапах, што могуць разам з галавой і хвастом уцягвацца ў панцыр.

Марская ч.

2. зб. Рагавыя пласцінкі панцыра гэтай жывёлы, а таксама вырабы з такіх пласцінак.

|| памянш. чарапа́шка, -і, ДМ -шцы, мн. -і, -шак, ж.

|| прым. чарапа́хавы, -ая, -ае і чарапа́шы, -ая, -ае.

чарапа́шка, -і, ДМ -шцы, мн. -і, -шак, ж.

1. гл. чарапаха.

2. Насякомае атрада клапоў, небяспечны шкоднік злакавых раслін.

чарапа́шы, -ая, -ае.

1. гл. чарапаха.

2. перан. Вельмі павольны.

Ч. крок.

Чарапашыя тэмпы работы.

чарапі́ца, -ы, ж.

1. зб. Тое, што і дахоўка.

Дом пакрыты чарапіцай.

2. Асобная пласцінка з абпаленай гліны — плоская ці з пазамі і выступамі.

|| прым. чарапі́чны, -ая, -ае.

Ч. дах.

чарапі́чны, -ая, -ае.

1. гл. чарапіца.

2. Прызначаны для вырабу чарапіцы.

Ч. завод.

чарапі́чына, -ы, мн. -ы, -чын, ж. (разм.).

Тое, што і чарапіца (у 2 знач.).

чарапны́ гл. чэрап.

чарапо́к, -пка́, мн. -пкі́, -пко́ў, м.

1. Тое, што і чэрап (у 1 знач.).

2. Абломак, асколак разбітай глінянай, фарфоравай, шкляной і пад. пасудзіны.

|| прым. чарапко́вы, -ая, -ае.

чараўні́к, -а́, мн. -і́, -о́ў, м.

1. У казках і павер’ях: той, хто валодае чарамі; вядзьмар.

Злы ч. ператварае чалавека ў жабу.

2. Знахар, лекар.

3. перан. Чалавек, здольны захапіць чым-н., зачараваць.

Ч. слова.

Ч. беларускай паэзіі.

|| ж. чараўні́ца, -ы, ДМі́цы, мн. -ы, -ні́ц.

|| прым. чараўні́цкі, -ая, -ае.

чараўні́ца, -ы, мн. -ы, -ні́ц, ж.

1. гл. чараўнік.

2. перан. Пра вельмі прыгожую жанчыну.

|| прым. чараўні́цкі, -ая, -ае.