Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

ПрадмоваСкарачэнні

чуб, -а, мн. -ы́, -о́ў, м.

1. Пасма валасоў, якая спадае на лоб або ўзнімаецца над ілбом (звычайна ў мужчын).

2. Пасма доўгіх валасоў, пакінутая на цемені брытай галавы; асяледзец (даўней у запарожцаў і ўкраінскіх казакоў).

3. Прыўзнятае пер’е на галаве некаторых птушак.

Курыца з чубам.

Брацца за чубы (разм., неадабр.) — біцца.

|| памянш. чубо́к, -бка́, мн. -бкі́, -бко́ў, м.

чуба́тка, -і, ДМ -тцы, мн. -і, -так, ж.

Птушка з чубам на галаве (звычайна пра курыцу).

чуба́ты, -ая, -ае.

1. 3 чубам.

Чубатая курыца.

2. Як састаўная частка некаторых батанічных і заалагічных назваў.

Ч. шалфей.

Ч. рабчык.

|| наз. чуба́тасць, -і, ж.

чу́біцца, чу́блюся, чу́бішся, чу́біцца; незак. (разм.).

Біцца; сварыцца.

чу́біць, чу́блю, чу́біш, чу́біць; незак. (разм.).

Тузаць за валасы; біць, лупцаваць.

Хто каго любіць, той таго і чубіць (прыказка).

чува́ць, у форме інф. і ў знач. вык.

1. Можна чуць, чуецца.

Ч., як дождж барабаніць у шыбы.

2. Ёсць звесткі пра каго-, што-н. (разм.).

Што ч. на свеце? Бацька не вярнуўся з вайны, і нічога не чуваць пра яго.

3. Успрымацца органамі пачуццяў.

Ч. пах дыму.

чувашы́, -о́ў, адз. чува́ш, -а́, м.

Народ, які складае асноўнае насельніцтва Чувашскай Рэспублікі, што ўваходзіць у склад Расійскай Федэрацыі.

|| ж. чува́шка, -і, ДМ -шцы, мн. -і, -шак.

|| прым. чува́шскі, -ая, -ае.

чувя́кі, -аў, адз.я́к, -вяка́, м.

Мяккі абутак без абцасаў (пераважна ў народаў Каўказа).

|| прым. чувя́чны, -ая, -ае.

чудзь, -і, ж., зб. (гіст.).

У Старажытнай Русі: агульная назва некаторых заходняфінскіх плямёнаў.

|| прым. чудскі́, -а́я, -о́е.

чужазе́мец, -мца, мн. -мцы, -мцаў, м.

Чалавек з чужой краіны; іншаземец.

|| ж. чужазе́мка, -і, ДМ -мцы, мн. -і, -мак.