Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

ПрадмоваСкарачэнні

сметанко́вы гл. смятанка.

сме́тнік, -а, мн. -і, -аў, м.

Месца, куды выкідаюць смецце, непрыгодныя і непатрэбныя рэчы.

смех, -у, м.

Кароткія характэрныя парывістыя гукі, што ствараюцца кароткімі выдыхальнымі рухамі, як праяўленне весялосці, радасці, задаволенасці, а таксама злараднасці, насмешкі і іншых пачуццяў.

Здаровы дзіцячы с.

Падарваць жываты са смеху.

Без смеху — сур’ёзна.

Не да смеху — няма прычыны смяяцца, весяліцца.

Смех бярэ — хочацца смяяцца.

Смеху варта — смешна.

смехата́, -ы́, ДМ -хаце́, ж. (разм.).

Нешта смешнае, вартае насмешкі.

З гэтых дзяцей адна с.!

смехатво́рны, -ая, -ае.

Легкадумны, недарэчны, варты смеху, кпін.

Смехатворнае апраўданне.

С. выпадак.

|| наз. смехатво́рнасць, -і, ж.

сме́ціць, сме́чу, сме́ціш, сме́ціць; незак.

Пакідаць дзе-н. смецце, забруджваць смеццем.

С. на кухні.

|| зак. насме́ціць, -сме́чу, -сме́ціш, -сме́ціць; -сме́чаны.

сме́цце, -я, н.

1. Адкіды, рэшткі чаго-н.

Згарнуць с. ў кучу.

2. Што-н. дробнае, драбяза.

Не ягады, а адно с.

Выносіць смецце з дому (хаты) (разм.) — рабіць вядомым тое, чаго не павінны ведаць іншыя.

|| прым. сме́ццевы, -ая, -ае.

смеццеправо́д, -а, М -дзе, мн. -ы, -аў, м.

Вертыкальны канал у сцяне дома з адтулінамі на паверхах для скідвання смецця.

|| прым. смеццеправо́дны, -ая, -ае.

смець, сме́ю, сме́еш, сме́е; незак., з інф.

1. Адважвацца, мець смеласць для чаго-н.

Не с. спрачацца.

2. Мець права на што-н.

Ніхто не смее парушаць закон.

Не смей(це) (разм.) — строгая забарона што-н. рабіць.

|| зак. пасме́ць, -е́ю, -е́еш, -е́е.

сме́шны, -ая, -ае.

1. Які выклікае смех.

С. анекдот.

Смешнае здарэнне.

Смешна (прысл.) мне з такой работы.

2. Які выклікае іронію, насмешку.

С. вобраз.

3. перан. Недарэчны, такі, што нельга ўспрымаць сур’ёзна.

Смешныя патрабаванні.