Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

ПрадмоваСкарачэнні

спекулява́ць, -лю́ю, -лю́еш, -лю́е; -лю́й; незак.

1. чым і на чым. Займацца спекуляцыяй¹ (у 1 знач.)

С. дэфіцытнымі таварамі.

2. перан., на чым. Дзейнічаць, выкарыстоўваючы што-н. у карыслівых мэтах (неадабр.).

С. на даверы.

|| аднакр. спекульну́ць, -ну́, -не́ш, -не́; -нём, -няце́, -ну́ць; -ні́ (разм.).

|| наз. спекулява́нне, -я, н.

спекуля́нт, -а, М -нце, мн. -ы, -аў, м.

Той, хто займаецца спекуляцыяй¹ (у 1 знач.).

|| ж. спекуля́нтка, -і, ДМ -тцы, мн. -і, -так.

|| прым. спекуля́нцкі, -ая, -ае.

спекуля́цыя¹, -і, ж., перан., на чым і чым.

Разлік, намер, заснаваныя на выкарыстанні чаго-н. з карыслівымі мэтамі.

С. на часовых цяжкасцях.

С. акцыямі.

С. на павышэнні попыту.

|| прым. спекуляцы́йны, -ая,-ае.

спекуля́цыя², -і, ж. (кніжн.).

Абстрактныя разважанні, адарваныя ад вопыту і практыкі.

Псеўданавуковыя спекуляцыі.

|| прым. спекуляцы́йны, -ая, -ае.

спе́ласць, -і, ж.

1. гл. спелы.

2. перан. Высокая ступень чаго-н., дасканаласць; сталасць.

Сапраўдная творчая спеласць прыйшла значна пазней.

спелеало́гія, -і, ж.

Навука аб вывучэнні пячор — іх паходжання, будовы і выкарыстання чалавекам.

|| прым. спелеалагі́чны, -ая, -ае.

спелео́лаг, -а, мн. -і, -аў, м.

Той, хто займаецца спелеалогіяй як спецыяліст або аматар.

Спартсмен-с. абследуе пячоры са спартыўна-турысцкімі мэтамі.

спе́лы, -ая, -ае.

1. Які паспеў, выспеў, стаў прыгодным для ўжывання.

С. яблык.

2. перан. Які дасягнуў вопытнасці, майстэрства (пра музыканта, артыста, мастака і пад.).

3. перан. Дасканалы, грунтоўна абдуманы; закончаны.

Спелыя думкі.

|| наз. спе́ласць, -і, ж.

спе́раду, прысл. і прыназ.

1. прысл. 3 пярэдняга боку.

Прышыла бант с.

2. прыназ. з Р. Выражае прасторавыя адносіны; ужыв. для ўказання на месца наперадзе чаго-н.

Ісці с. калоны.

спе́рма, -ы, ж. (спец.).

Рэчыва, якое выпрацоўваюць мужчынскія палавыя залозы і якое ўтрымлівае палавыя клеткі.