Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

ПрадмоваСкарачэнні

ратава́цца, -ту́юся, -ту́ешся, -ту́ецца; -ту́йся; незак.

Пазбаўляцца ад якой-н. небяспекі, пагрозы, гібелі.

Р. ад смерці.

ратава́ць, -ту́ю, -ту́еш, -ту́е; -ту́й; -тава́ны; незак., каго-што.

Даваць ратунак, дапамогу ў цяжкім выпадку; пазбаўляць ад небяспекі.

Р. ад голаду.

Р. лес ад пажару.

|| наз. ратава́нне, -я, н.

рата́й, -я, мн. -і, -яў, м. (уст.).

Араты.

|| прым. рата́йскі, -ая, -ае.

ратапры́нт, -а, М -нце, мн. -ы, -аў, м. (спец.).

Друкарская машына малога фармату для друкавання малатыражных выданняў з машынапіснага тэксту, а таксама спосаб такога друкавання (афсетны).

|| прым. ратапры́нтны, -ая, -ае.

рата́тар, -а, мн. -ы, -аў, м.

Размнажальны апарат для друкавання копій з машынапісу, рукапісаў, чарцяжоў, малюнкаў.

|| прым. рата́тарны, -ая, -ае.

ратаўні́к, -а́, мн. -і́, -о́ў, м.

Тое, што і ратавальнік.

|| ж. ратаўні́ца, -ы, мн. -ы, -ніц.

|| прым. ратаўні́цкі, -ая, -ае.

ратаўні́чы, -ая, -ае.

Тое, што і ратавальны.

ратацы́йны, -ая, -ае.

Заснаваны на прынцыпе кручэння асобных дэталей.

Р. рухавік.

Ратацыйная машына.

рата́цыя, -і, ж.

1. Паслядоўнае чаргаванне, змена элементаў якой-н. структуры; абнаўленне складу каго-, чаго-н.

Р. песень на радыёстанцыі.

Р. кадраў.

Арганізатары турніру правялі ратацыю ўдзельнікаў.

2. Перыяд часу, на працягу якога ўсе палі якой-н. гаспадаркі павінны быць заняты культурамі ў адпаведнасці з севазваротам (спец.).

3. Ратацыйная друкарская машына.

|| прым. ратацы́йны, -ая, -ае.

Ратацыйная працэдура.

ра́тнік, -а, мн. -і, -аў, м.

1. Воін, баец (уст. і высок.).

2. У царскай Расіі: радавы салдат дзяржаўнага апалчэння.