Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

ПрадмоваСкарачэнні

развары́ць, -вару́, -ва́рыш, -ва́рыць; -ва́раны; зак., што.

Давесці варкай да мяккасці або залішняй мяккасці.

Р. гарох.

|| незак. разва́рваць, -аю, -аеш, -ае.

развар’ява́ны, -ая, -ае.

Які развар’яваўся; раз’юшаны.

Р. натоўп.

|| наз. развар’ява́насць, -і, ж.

развар’ява́цца гл. вар’явацца.

разваява́цца, -ваюю́ся, -ваю́ешся, -ваю́ецца; -ваю́йся; зак. (разм., жарт.).

Увайшоўшы ў азарт, пачаць шумна паводзіць сябе, буяніць.

развед...

Першая састаўная частка складаных слоў са знач.:

1) які мае адносіны да разведкі (у 1 знач.), напр., разведпошук;

2) які мае адносіны да разведкі (у 2 знач.), напр.: разведгрупа, разведдазор, разведузвод;

3) які мае адносіны да разведкі (у 4 знач.), напр.: разведслужба, разведцэнтр, разведшкола.

разве́даць, -аю, -аеш, -ае; -аны; зак.

1. што, аб кім-чым. Даведацца, дазнацца (разм.).

Р. планы.

2. што. Правесці, зрабіць разведку (у 1 і 2 знач.) чаго-н.

Р. размяшчэнне праціўніка.

Р. запасы нафты.

|| незак. разве́дваць, -аю, -аеш, -ае; наз. разве́дванне, -я, н.; прым. разве́двальны, -ая, -ае (паводле 2 знач.).

разве́двальнік, -а, мн. -і, -аў, м. (спец.).

Той, хто займаецца разведваннем нетраў.

Інжынер-р.

|| прым. разве́двальніцкі, -ая, -ае.

Разведвальніцкая партыя геолагаў.

разве́дка, -і, ДМ -дцы, мн. -і, -дак, ж.

1. Абследаванне чаго-н. са спецыяльнай мэтай.

Р. карысных выкапняў.

2. Дзеянні вайсковых груп, дазораў і пад. для атрымання звестак аб праціўніку і мясцовасці, якую ён займае.

У разведку пайшлі дабравольцы.

Паветраная р.

3. Вайсковая група, падраздзяленне і пад., якія збіраюць звесткі аб праціўніку.

Камандзір разведкі.

4. Здабыванне звестак аб эканамічным, палітычным становішчы іншых дзяржаў, іх ваенным патэнцыяле; арганізацыя, група асоб, занятая здабываннем такіх звестак.

|| прым. разве́дачны, -ая, -ае.

разве́дчык, -а, мн. -і, -аў, м.

1. Ваеннаслужачы або работнік разведкі (у 3 і 4 знач.).

2. Спецыяліст па разведцы нетраў, карысных выкапняў.

3. Самалёт або карабель, што вядзе разведку (у 1 і 2 знач.).

|| ж. разве́дчыца, -ы, мн. -ы, -чыц (да 1 знач.).

|| прым. разве́дчыцкі, -ая, -ае.

разве́зці¹, -вязу́, -вязе́ш, -вязе́; -вязём, -везяце́, -вязу́ць; -вёз, -ве́зла; -вязі́; -ве́зены; зак., каго-што.

Везучы многае (многіх), даставіць у розныя месцы.

Р. пошту.

Р. гасцей.

|| незак. разво́зіць, -во́жу, -во́зіш, -во́зіць; наз. разво́з, -у, м. і разво́зка, -і, ДМ -зцы, ж.

|| прым. развазны́, -а́я, -о́е.