Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

ПрадмоваСкарачэнні

разва́л, -у, м.

Поўны разлад, разруха, беспарадак.

Р. у гаспадарцы.

развалачы́, -лаку́, -лачэ́ш, -лачэ́; -лачо́м, -лачаце́, -лаку́ць; -ло́к, -лакла́, -ло́; -лачы́; -ло́чаны; зак., каго-што (разм.).

1. Расцягнуць па частках у розныя бакі.

Р. бярвенне.

2. Раскрасці.

Р. дабро.

|| незак. развалака́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е і развала́кваць, -аю, -аеш, -ае.

развалачы́цца, -лачу́ся, -ло́чышся, -ло́чыцца; зак. (разм.).

Пачаць часта і доўга валачыцца, хадзіць усюды.

Развалачыўся хлопец, кожную ноч недзе цягаецца.

разва́ліна, -ы, мн. -ы, -лін, ж.

1. мн. Рэшткі разбуранай пабудовы ці паселішча, руіны.

Разваліны горада.

2. перан. Пра старога або разбітага хваробай чалавека (разм.).

Ён нагадваў жывую разваліну.

разва́лісты, -ая, -ае (разм.).

3 пахістваннем з боку на бок.

Ісці развалістай паходкай.

|| наз. разва́лістасць, -і, ж.

развалі́цца, -валю́ся, -ва́лішся, -ва́ліцца; зак.

1. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Паваліўшыся, рассыпацца, распасціся.

Бабка снапоў развалілася.

2. (1 і 2 ас. не ўжыв.). перан. Прыйсці ў заняпад; разладзіцца.

Справа развалілася.

3. Сесці, неакуратна, шырока раскінуўшы рукі і ногі (разм.).

Р. на канапе.

|| незак. разва́львацца, -аюся, -аешся, -аецца.

развалі́ць, -валю́, -ва́ліш, -ва́ліць; -ва́лены; зак., што.

1. Разбураючы, паваліць, раскідаць.

Р. будыніну.

2. Прывесці ў стан развалу, у заняпад.

|| незак. разва́льваць, -аю, -аеш, -ае.

разва́лкі, -лак.

Нізкія і шырокія сані з разваламі.

разва́лы, -аў.

1. Рама з трох жэрдак, якая кладзецца на сані для большай умяшчальнасці.

Сані з разваламі.

2. Нізкія і шырокія сані з такой рамай.

Дзед вёз сена на развалах.

развалю́ха, -і, ДМю́се, мн. -і, -лю́х, ж. (разм.).

Пра што-н. старое, якое вось-вось разваліцца.

Не хата, а р.

Хопіць ездзіць на машыне-развалюсе.

|| памянш. развалю́шка, -і, ДМ -шцы, мн. -і, -шак.