службо́вец, -бо́ўца, мн. -бо́ўцы, -бо́ўцаў, м. (разм.).
Тое, што і служачы.
службо́вы, -ая, -ае.
1. гл. служба, служыць.
2. Другарадны, дапаможны.
Зробленыя падлікі маюць толькі службовае значэнне.
3. У граматыцы: словы, якія прызначаны для выражэння граматычных сувязей і адносін, не знамянальныя.
Службовыя часціны мовы.
4. Пра сабак: які адносіцца да парод, што дрэсіруюцца для патрэб спецыяльных службаў.
Службовае сабакаводства.
Выстаўка службовых сабак.
|| наз. службо́васць, -і, ж. (да 3 і 4 знач.).
слу́жка, -і, ДМ -у, Т -ам, м.; ДМ -жцы, Т -ай (-аю), ж., мн. -і, -жак.
1. м. і ж. Работнік (работніца), слуга.
2. м. Слуга ў манастыры, царкве або пры архірэю.
Манастырскі с.
служы́цель, -я, мн. -і, -яў, м.
1. Работнік, слуга (у 1 знач.).
2. Ніжэйшы служачы ў некаторых установах.
С. у тэатры.
С. у музеі.
3. перан., чаго. Той, хто служыць чаму-н. (высок.).
С. навукі.
○
Служыцель культу — духоўная асоба.
служы́ць, служу́, слу́жыш, слу́жыць; незак.
1. Выконваць службу (у 2, 3 і 5 знач.).
С. у арміі.
С. ютрань.
2. перан., каму-чаму. Рабіць што-н. для каго-, чаго-н., быць адданым каму-, чаму-н., накіроўваць сваю дзейнасць на карысць чаго-н. (высок.).
С. народу.
С. мастацтву.
3. (1 і 2 ас. звычайна не ўжыв.). Выконваць сваё прызначэнне, быць прыгодным для чаго-н.
Канапа служыць пасцеллю.
Здароўе яшчэ служыць.
4. Выконваць абавязкі слугі.
С. у панскім маёнтку.
5. Пра сабак: стаяць на задніх лапах.
Служы!
|| зак. паслужы́ць, -служу́, -слу́жыш, -слу́жыць.
|| наз. слу́жба, -ы, мн. -ы, -аў, ж. (да 1, 2 і 5 знач.) і служэ́нне, -я, н. (да 2 знач.; высок.).
|| прым. службо́вы, -ая, -ае (да 1 знач. паводле 2 і 3 знач. наз. служба).
слуп, -а, мн. -ы́, -о́ў, м.
1. Бервяно, тоўсты брус, умацаваныя вертыкальна.
Тэлеграфны с.
2. перан., чаго або які. Маса чаго-н., што рухаецца, ляціць, падымаецца ўверх (пра дым, пыл і пад.).
С. пылу.
С. мошак.
3. Пра тое, што мае вертыкальна-падоўжаную форму.
С. ртуці ў тэрмометры.
◊
Геркулесавы слупы —
1) старажытная назва Гібралтарскага праліва, які, паводле ўяўлення старажытных народаў, лічыўся «краем свету», месцам, дзе канчаецца суша;
2) перан. мяжа чаго-н.
Стаяць слупам — стаяць нерухома (разм., неадабр.).
|| памянш. слупо́к, -пка́, мн. -пкі́, -пко́ў, м.
|| прым. слупавы́, -а́я, -о́е.
слупня́к, -у́, м.
Вострая інфекцыйная хвароба, якая прыводзіць да сутаргі мышцаў.
|| прым. слупняко́вы, -ая, -ае.
Слупняковыя сутаргі.
слупо́к, -пка́, мн. -пкі́, -пко́ў, м.
1. гл. слуп.
2. Калонка кароткіх радкоў у газеце, часопісе і пад., якія размешчаны адзін пад адным.
Газетныя слупкі.
3. Шэраг слоў, лічбаў і іншых, напісаных адно пад адным.
Слупок прозвішчаў.
Два слупкі прыкладаў.
|| прым. слупко́вы, -ая, -ае.
слупяне́ць, -е́ю, -е́еш, -е́е; незак. (разм.).
Траціць здольнасць рухацца ад моцнага ўзрушэння, хвалявання і пад.
С. ад страху.
|| зак. аслупяне́ць, -е́ю, -е́еш, -е́е; наз. аслупяне́нне, -я, н.
слу́хацца, -аюся, -аешся, -аецца; незак.
1. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Публічна разглядацца (пра судовую справу), публічна заслухвацца (пра чыю-н. інфармацыю, паведамленне і пад.).
Слухаецца справа аб забойстве.
Слухаюцца даклады па праблемных пытаннях мовы.
2. каго-чаго. Паводзіць сябе згодна з чыімі-н. парадамі; падпарадкоўвацца каму-, чаму-н.
С. настаўніка.
С. добрых парад.
|| зак. паслу́хацца, -аюся, -аешся, -аецца (да 2 знач.).