рыхтава́цца, -ту́юся, -ту́ешся, -ту́ецца; -ту́йся; незак.
1. да чаго, у што і з інф. Рабіць прыгатаванні да чаго-н.
Р. да зімы.
Р. ў дарогу.
Р. да экзаменаў.
2. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Быць у стане ці працэсе падрыхтоўкі; наспяваць, быць наперадзе.
Рыхтуюцца важныя падзеі.
рыхтава́ць, -ту́ю, -ту́еш, -ту́е; -ту́й; -тава́ны; незак.
1. каго-што. Рабіць годным, гатовым (для выкарыстання, ужывання, для ажыццяўлення чаго-н., для работы).
Р. глебу пад пасевы.
Р. хворага да аперацыі.
Р. кадры.
2. што. Працаваць над выкананнем чаго-н., распрацаваць што-н.
Р. матэрыялы для даклада.
Р. дыпломную работу.
3. што. Збірацца, намервацца зрабіць што-н., задумваць што-н.
Р. удар па праціўніку.
4. што. Варыць ежу, гатаваць.
Р. вячэру.
ры́хтык, прысл. (разм.).
Правільна, якраз, дакладна (таксама, такі самы).
Зраблю р. так, як ты сказаў.
Сын — р. бацька (у знач. прым., нязм.).
ры́цар, -а, мн. -ы, -аў, м.
1. У сярэдневяковай Еўропе: феадал, які належаў да ваенна-землеўладальніцкага саслоўя, а таксама цяжкаўзброены воін, які знаходзіўся ў васальнай залежнасці ад свайго сюзерэна.
Р. журботнага вобраза (пра Дон-Кіхота, героя рамана Сервантэса). Р. без страху і дакору (перан.: пра смелага, ва ўсім бездакорнага чалавека; высок.). Р. плашча і кінжала (перан.: тайны грабежнік і забойца; кніжн.).
2. перан. Самаадданы, высакародны чалавек (высок.).
Р. рэвалюцыі.
|| прым. ры́царскі, -ая, -ае.
Рыцарскія даспехі.
Р. ўчынак.
ры́царства, -а, н.
1. зб. У феадальнай Еўропе: прывілеяванае ваенна-землеўладальніцкае саслоўе, рыцары (у 1 знач.).
2. Самаадданасць, высакародства (кніжн.).
Праявіць р.
ры́цца, ры́юся, ры́ешся, ры́ецца; незак.
1. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Капацца ў чым-н. рыхлым, сыпкім (пра жывёл).
На пожні рыліся свінні.
2. перан. Перабіраць, перакладваць што-н. (звычайна шукаючы што-н.).
Р. ў шуфлядзе.
рыцы́на, -ы, ж.
Алей, які здабываецца з насення клешчавіны і ўжываецца як слабіцельнае.
|| прым. рыцы́навы, -ая, -ае.
рыць, ры́ю, ры́еш, ры́е; ры́ты; незак., што.
1. Капаць, раскопваць рыхлае, сыпкае (лычом, рылам); капаючы, даставаць з зямлі, вырываць.
Свіння рые пожню.
Дзік рые бульбу.
2. Вымаючы зямлю, рабіць паглыбленне (пра жывёл).
Барсук рые нару.
|| зак. вы́рыць, -рыю, -рыеш, -рые; -рыты.
В. нару.
|| наз. рыццё, -я́, н.
рыча́г, -а́, мн. -і́, -о́ў, м.
1. Устройства, якое мае пункт апоры і служыць для ўраўнаважвання болынай сілы пры дапамозе меншай, а таксама для выканання якой-н. работы.
Падважыць груз рычагом.
Р. скорасці.
Рычагі кіравання (таксама перан.).
2. перан. Сродак, якім можна паўздзейнічаць на каго-, што-н., прывесці каго-, што-н. у рух.
Пісьменнасць — р. культуры.
|| памянш. рычажо́к, -жка́, мн. -жкі́, -жко́ў, м. (да 1 знач.).
|| прым. рыча́жны, -ая, -ае (да 1 знач.).
Р. механізм.
рыштава́нне, -я, мн. -і, -яў, н.
Часовае збудаванне з дошак, стоек або металічных трубак, якое ўстанаўліваецца ўздоўж сцен для будаўнічых або рамонтных работ.
Будынак у рыштаванні.