Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

ПрадмоваСкарачэнні

распакава́цца, -ку́юся, -ку́ешся, -ку́ецца; -ку́йся; зак.

1. Распакаваць свае рэчы (разм.).

Прыехаўшы дадому, распакаваліся.

2. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Вызваліцца ад упакоўкі, развязацца.

Пакет распакаваўся.

|| незак. распако́ўвацца, -аюся, -аешся, -аецца.

|| наз. распако́ўванне, -я, н. і распако́ўка, -і, ДМо́ўцы, ж. (да 1 знач.).

распакава́ць, -ку́ю, -ку́еш, -ку́е; -ку́й; -кава́ны; зак., што.

Вызваліць ад упакоўкі.

Р. багаж.

|| незак. распако́ўваць, -аю, -аеш, -ае.

|| наз. распако́ўванне, -я, н. і распако́ўка, -і, ДМо́ўцы, ж.

распаласава́ць гл. паласаваць.

распа́лачны, -ая, -ае.

Які прызначаецца, служыць для распальвання.

распалі́цца, -палю́ся, -па́лішся, -па́ліцца; зак.

1. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Моцна нагрэцца ад агню, жару.

Жалеза распалілася дачырвана.

2. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Пачаць гарэць.

Дровы распаліліся.

3. перан. Моцна ўзрушыцца, расхвалявацца; разгневацца.

|| незак. распа́львацца, -аюся, -аешся, -аецца.

распалі́ць, -палю́, -па́ліш, -па́ліць; -па́лены; зак.

1. што. Прымусіць гарэць.

Р. вогнішча.

2. што. Моцна нагрэць агнём дачырвана.

Р. жалеза.

3. перан., каго-што. Выклікаць узбуджэнне.

Р. гнеў.

4. перан. Развязаць, распачаць (барацьбу, вайну).

Р. пажар вайны.

|| незак. распа́льваць, -аю, -аеш, -ае.

|| наз. распа́льванне, -я, н.

распане́лы, -ая, -ае (разм.).

Які распанеў.

Р. хлопец.

распане́ць, -е́ю, -е́еш, -е́е; зак. (разм.).

Разгультаіцца, распусціцца; стаць пераборлівым.

Ну ты ўжо зусім распанеў.

распара́дак, -дку, м.

Устаноўлены парадак у якой-н. справе.

Р. дня.

Правілы ўнутранага распарадку.

распараджа́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца; незак.

1. гл. распарадзіцца.

2. Кіраваць, ведаць кім-, чым-н.

У доме ўсім рспараджаецца бацька.

3. Весці сябе як гаспадар; камандаваць.

Р. ў чужой хаце.