Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

ПрадмоваСкарачэнні

раскашэ́ліцца, -люся, -лішся, -ліцца; зак. (разм.).

Пайсці на значныя выдаткі, не паскупіцца.

Р. на падарунак сябру.

|| незак. раскашэ́львацца, -аюся, -аешся, -аецца.

раска́яцца, -ка́юся, -ка́ешся, -ка́ецца; -ка́йся; зак.

3 жалем пашкадаваць аб зробленым учынку, прызнаўшы яго памылковым або благім.

|| незак. раска́йвацца, -аюся, -аешся, -аецца.

Цяпер ён раскайваецца.

|| наз. раска́янне, -я, н.

Р. прыйшло позна.

расква́сіць, -ква́шу, -ква́сіш, -ква́сіць; -ква́шаны; зак., што (разм.).

1. Размачыць, зрабіць гразкім.

Дарогу расквасіла (безас.), не праехаць.

2. Разбіць да крыві (нос, твар).

Р. нос.

|| незак. расква́шваць, -аю, -аеш, -ае.

раскватарава́ць, -ру́ю, -ру́еш, -ру́е; -ру́й; -рава́ны; зак., каго-што.

Размясціць па кватэрах.

Р. полк.

|| незак. раскватаро́ўваць, -аю, -аеш, -ае.

|| звар. раскватарава́цца, -ру́юся, -ру́ешся, -ру́ецца; -ру́йся; незак. раскватаро́ўвацца, -аюся, -аешся, -аецца.

|| наз. раскватарава́нне, -я, н.

раскве́ціць, -кве́чу, -кве́ціш, -кве́ціць; -кве́чаны і расквяці́ць, -квячу́, -квяці́ш, -квяці́ць; -кве́чаны; зак., што.

Убраць што-н. у яркія колеры; зрабіць рознакаляровым.

Святочны салют расквеціў неба.

|| незак. раскве́чваць, -аю, -аеш, -ае.

|| наз. раскве́чванне, -я, н.

расквіта́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца; зак.

1. Расплаціцца за што-н., аддаць доўг каму-н.

Р. з крэдыторамі.

2. перан., з кім. Адпомсціць каму-н. за ўчыненую крыўду, зло.

Р. з ворагам.

3. Расстацца з кім-, чым-н. назаўсёды, пакінуць каго-, што-н., пазбавіцца ад чаго-н.

Р. з горадам.

|| незак. раскві́твацца, -аюся, -аешся, -аецца.

расквітне́ць, -е́ю, -е́еш, -е́е; зак.

1. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Расцвісці, распусціцца (пра кветкі, расліны).

Цюльпаны ўжо расквітнелі.

2. перан. Стаць прыгожым, здаровым, дасягнуць росквіту.

Расквітнела дзяўчына.

3. перан. Дасягнуць высокай ступені развіцця, праявіцца з вялікай сілай.

Расквітнеў талент мастака.

|| наз. ро́сквіт, М -віце, м.

расквяці́ць гл. расквеціць.

раскіда́цца, -аюся, -аешся, -аецца; зак.

1. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Стаць непрыгодным, разбурыцца, разваліцца на часткі.

Печ раскідалася.

2. перан. Разладзіцца, расстроіцца.

Вяселле раскідалася.

3. Размясціцца на вялікай прасторы, далёка адзін ад аднаго.

Рэдкія бярозкі раскідаліся на пагорку.

4. Раскінуць рукі, ногі (у сне).

5. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Стаць непрыгодным, немагчымым для язды (пра дарогу напрадвесні і ранняй вясной; разм.).

6. Захапіцца кіданнем чаго-н. (разм.).

7. Нарадзіць дзіця (разм.).

8. Заняцца адначасова многімі справамі, не засяроджваючыся ні на чым.

|| незак. раскіда́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца і раскі́двацца, -аюся, -аешся, -аецца.

раскіда́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца; незак.

1. гл. раскідацца.

2. Не цэнячы чаго-н., дарэмна траціць, не імкнуцца ўтрымаць што-н. пры сабе (разм.).

Не было магчымасці р. часам.