Verbum

дайсці, ✂; зак.

1. да каго-чаго. Ідучы, накіроўваючыся, дасягнуць чаго-н.

   • Д. да станцыі.
   • Тэлеграма дайшла ў той жа дзень.
   • Гук не дайшоў.
   • Дайшлі чуткі аб аварыі самалёта.
   • Да нас дайшлі старажытныя помнікі пісьменнасці.

2. да чаго. Дасягнуць якога-н. узроўню.

   • Тэмпература дайшла да 30.

3. да каго-чаго. Пранікнуць у свядомасць.

   • Сэнс заўвагі да яго не дайшоў.

4. да чаго. Зразумець.

   • Сваім розумам дайшоў да ісціны.

5. перан., да чаго. Дасягнуць крайняя ступені праяўлення чаго-н.

   • Д. да знямогі.
   • Д. да шаленства.

6. Даварыцца, дапячыся, даспець.

   • Пірог дайшоў.
   • Памідоры дойдуць на сонцы.

7. да чаго. Дасягнуць пэўнага службовага становішча.

   • Д. да чына палкоўніка.

8. чаго. Пасля намаганняў дасягнуць чаго-н.

   • Ён свайго дайшоў.

9. Даведацца, раскрыць што-н.

   • Следчы дайшоў, хто зрабіў узлом.

10. Памерці (разм.).

    • Доўга мучыўся небарака, пакуль не дайшоў.

◊

• Дайсці да торбы (разм.) — збяднець, стаць жабраком.

|| незак. даходзіць, ✂.

1. Не даходзячы чаго, прыназ. з Р — блізка, паблізу ад чаго-н.

   • Іхняя хата — не даходзячы магазіна.

2. Не даходзячы да каго-чаго — тое, што і не даходзячы.

   • Чакайце нас не даходзячы да прыпынку.
   • Спыніўся не даходзячы да каня.

даказальны, ✂.

Які можа быць даказаны.

• Д. тэзіс.

|| наз. даказальнасць, ✂.

даказаць, ✂; зак.

1. Пацвердзіць якое-н. палажэнне фактамі.

   • Ён даказаў правільнасць сваіх меркаванняў.
   • Д. сваю адданасць справе.

2. Дагаварыць да канца.

   • Дайце яму д. сваю прамову.

3. Зрабіць данос, нагаварыць на каго-н. (разм.).

4. (часцей з адмоўем «не»), Зраўняцца з кім-н. у чым-н., зрабіць так, як не зробіць ніхто (разм.).

   • Мая жонка пячэ такія пірагі, што і іншы кандытар не дакажа.

|| незак. даказваць, ✂.

даказчык, ✂, м. (разм.).

Той, хто даказвае на каго-н., даносіць, нагаворвае.

|| ж. даказчыца, ✂.

|| прым. даказчыцкі, ✂.

даканаць, ✂; зак. (разм.).

1. Давесці да знямогі, да пагібелі; загубіць.

   • Няволя даканала яго.

2. З цяжкасцю скончыць, завяршыць што-н.

   • Даканалі ўборку бульбы.

|| незак. даконваць, ✂.

дакапацца, ✂; зак.

1. Капаючы, дасягнуць чаго-н., знайсці што-н.

   • Д. да клада.

2. перан. Даведацца, дашукацца (разм.).

   • Д. да сутнасці.

|| незак. дакопвацца, ✂.

дакараць, ✂; незак.

Папракаць, выказваючы нездавальненне кім-, чым-н.

• Так жа няможна рабіць, — дакарала бабуля ўнука.

|| наз. дакаранне, ✂.

дакарыць, ✂; зак.

Выказаць папрок каму-н. за што-н.

• Д. за няшчырасць.

дакасіцца, ✂; зак. (разм.).

1. Косячы, дайсці да якога-н. стану, да якіх-н. вынікаў.

   • Д. да знямогі.

2. Косячы, дайсці да якога-н. месца, да пэўнай мяжы.

   • Д. да дарогі.

|| незак. дакошвацца, ✂.

дакастрычніцкі, ✂.

Які адносіцца да часу, што папярэднічаў Кастрычніцкай рэвалюцыі.

• Д. перыяд.