Verbum

навакольны, ✂.

1. Які знаходзіцца або жыве ў наваколлі; адбываецца навокал каго-, чаго-н.

   • Навакольная мясцовасць.
   • Навакольныя людзі.

2. навакольнае, -ага, н. Тое, што знаходзіцца навокал каго-, чаго-н.

   • Любавацца навакольным.

3. навакольныя, -ых, Людзі, якія акружаюць каго-н.

   • Абыякавы да навакольных.

наваксоўваць, ✂; незак.

Тое, што і ваксаваць.

навал, ✂, м.

1. гл. наваліць ​¹.

2. Куча чаго-н. наваленага.

   • Ліквідаваць н. трэсак.

3. Дакрананне корпусам борта да другога судна або прычала.

навала, ✂, ж.

1. Нашэсце ворага.

   • Адолець навалу.
   • Чорная н.

2. Стыхійная бяда, няшчасце.

   • Уцячы ад навалы.

3. Вялікая колькасць каго-, чаго-н.

   • Н. работы.

4. перан. Нешта цяжкае, непрыемнае, што навісае над чалавекам.

   • Н. безвыходнасці.

навалам, прысл.

1. Без парадку, кучай.

   • Ляжаць н.

2. Натоўпам, вялікай масай (разм.).

   • Лезці н.

3. У вялікай колькасці (разм.).

   • Грыбоў — н.

навалач, ✂, ж. (разм.).

1. Хмары, туман, смуга.

   • Не паспела распагодзіцца і зноў пайшла н.

2. Той, хто прыйшоў, з’явіўся аднекуль; не тутэйшы (груб.).

   • Н. з усяго свету.

3. зб. Зброд, варожыя людзі (пагард.).

   • Фашысцкая н.

4. перан. Тое, што і напасць.

   • Што ж гэта за н. такая!

навалачы, ✂; зак. (разм.).

1. Прыцягнуць, прывесці за некалькі прыёмаў у значнай колькасці або прывесці ў вялікай колькасці куды-н.

   • Н. галля.

2. пераважна безас. Зацягнуць, закрыць.

   • З захаду навалакло хмар.

|| незак. навалакаць, ✂.

навалачыся, ✂; зак. (разм.).

1. Прыйсці куды-н. у вялікай колькасці (пагард.).

   • Навалаклося народу ў хату.

2. Насунуўшыся, закрыць, засланіць сабою.

   • Навалакліся чорныя хмары.

навалачыцца, ✂; зак. (разм.).

1. Стаміцца, носячы што-н.

2. Нахадзіцца, нацягацца дзе-н.; стаміцца, многа ходзячы.

наваліцца, ✂; зак.

1. Налегчы сваім цяжарам на што-н.

   • Н. на стол.

2. Дружна ўзяцца за работу, з прагнасцю накінуцца на што-н.

   • Н. на асушэнне балот.
   • Малацьбіты дружна наваліліся на клёцкі.

3. Напасці, накінуцца.

   • Н. на пазіцыі ворага.
   • Наваліліся ўсе на аднаго.
   • Чэрві наваліліся на капусту.

4. Падаючы, насыпацца (пра многае; разм.).

   • Навалілася яблыкаў за ноч.

5. перан. Змарыць (пра сон, спёку і пад.).

   • Сон наваліўся.

6. перан. Спасцігнуць, нечакана напаткаць.

   • Хвароба навалілася.

7. перан. Нахлынуць, намножыцца ў вялікай колькасці.

   • Пад канец тыдня навалілася столькі работы.

8. Накінуцца на каго-н. з лаянкай (разм.).

   • Ён мог нізашто н. на чалавека.

|| незак. навальвацца, ✂.